Aile dizimi nedir ve doktirinler

Geçmiş, yaşanmış ve bitmiş olsa da geçmişin travmatik etkileri, kişinin şu anda yaşadıklarında belirleyici rol oynuyor.

Sistem dizimleri, insani sistemlere ait problemler üzerine çalışmak için geliştirilmiş bir yöntemdir.  İlk başlarda ve en sık uygulandığı alan, ailelerimizden kaynaklanan problemlerdi.

Bundan dolayı aile dizimi terimi çok daha kullanılan ve bilindik olanıdır.  Ama aslında sistem dizimi denmesi çok daha doğru bir kullanım olacaktır. Çünkü içine doğduğumuz aile, büyüdüğümüz çevre, okul ve iş hayatı hep sistemdir aslında. Kendimiz, düşüncelerimiz, problemlerimiz, çözümlerimiz de birer sistemdir. Hayatı anlamaksa sistemleri anlamaktan geçer.

Aile dizimi; Alman terapist Bert Hellinger tarafından geliştirilmiş, kısa zamanda dünyaya yayılmış bir terapi yöntemidir. Bu yöntemin özünde aile sistemlerini yöneten ve tüm kültürlerde geçerli olan temel yasaların keşfi yatar. Hellinger, Psikiyatr Jacob Moreno’nun geliştirdiği psikodrama ile Virginia Satir’ın yarattığı aile heykelinin bazı öğelerini olduğu gibi, bazılarını da değiştirerek kullandı. Psikolojik gözlem, aile sistemi teorisi gibi farklı öğeleri de bir araya getirerek kısa ve etkin bir terapi sistemi olan Aile Dizimi / Sistemik Dizimler terapisini oluşturdu.

Dizim çalışmaları, dünyanın birçok ülkesinde uygulanmasının yanı sıra, psikoterapi ve danışmanlık yöntemleri arasında yerini almış, daha kısa ve etkin bir yöntemdir. Karışık durumların özüne tanı koymada şaşılacak bir hızda yardımcı olur çünkü dizim çalışmaları sırasında hiç beklenmeyen çözümler görünür hale gelir. 

Bireysel ya da grup çalışmaları şeklinde yapılan Sistem Dizimi yöntemiyle, yaşamınızda duygusal ya da işlevsel zorluğa neden olan her şeye bakılabilir. Depresyon, endişe, korku, mutsuzluk, bağımlılıklar, hastalıklar, iş ve özel yaşantıdaki çıkmazlar ve tekrar eden döngüler gibi.

Hücresel biyoloji, nörobilim, epigenetik ve gelişim psikolojisi alanlarındaki gelişmeler sayesinde bugün artık biliyoruz ki, travmaların ve tekrar eden acıların arkasındaki mekanizmayı anlamak için en az üç nesli incelemek gerekiyor. Tekrarlayan hastalık, depresyon, anksiyete, finansal zorluklar, ilişki sorunları önceki nesillerde çözümlenmemiş travmaya -göç, savaş, erken ölüm, suç, haksızlık, doğumda ölüm, evlatlık verilme, aile dışına itilme gibi konulara- bağlı olabiliyor. 

Geçmiş, yaşanmış ve bitmiş olsa da geçmişin travmatik etkileri, bilincinde olmasada, kişinin şu anda yaşadıklarında belirleyici rol oynuyor. Daha önceki nesillere ait olması sebebiyle de kişiler yaşadıkları problemin belirtilerini tanımlayamıyorlar. Sıklıkla problemlerinin kaynağının kendi yaşam deneyimleri olduğunu zannediyorlar ve hangi yolu denerlerse denesinler çözüm bulmakta çaresiz kalıyorlar. Bu aşamada sistem dizimleri etkili bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Sitemdeki en derin dinamiğe, kök nedene hızlıca ulaşmayı sağlıyor ve çözüm için gerekli olan adımları bize gösteriyor.

Peki Dizimler Nasıl Gerçekleştiriliyor?

Sistem Dizimi Grup Terapisi, sorunu ele alınan bireyin güncel ve köken ailesinin veya ait olduğu sistemin “temsili” olarak dizilmesine, bir bakıma görüntülenmesine dayalı bir grup çalışmasıdır. Sistem dizimlerinde, danışan sorununu kısaca ifade eder. Sistem Dizimi uygulayıcısı, danışanın aile sisteminde yer alan kişilerden hangisinin alanda yer alacağına karar verir. Burada yer alacak kişiler, söz konusu sorun açısından en önemli kişilerdir.  Danışan gruptan temsilcileri seçer ve onları grubun ortasında bulunan boş alanda yerleştirir. Temsilciler, o anki gruptan rastgele seçilen ve çalışma alanına yerleştirilen kişidir. Danışanın sistemiyle ilgili bir kişiyi, hastalığı, aile bireyini, ülkeyi, şirketi gibi birçok seyi temsil edebilirler. Bir süre sonra birtakım hisler, duygular ve düşünceler geliştirir, hatta konuşup hareket etmek isterler, hem de temsil ettikleri kişinin ilişkileri ve ruhsal durumuna göre. Dizim uygulayıcısının yönlendirmesiyle de temsilciler aracılığıyla söz konusu sorun için iyi bir çözümün bulunması sağlanır. Bu çözümden sadece danışan değil, aile sistemiyle bağlantısı olan tüm üyeler yararlanır.

Dizim sırasında temsil edilen şey her ne ise de temsilcinin kendi hikayesiyle, hayatıyla muhakkak bağlantılı oluyor, tesadüfi olmuyor. Kendi hikayesine dokunduğu için temsilcinin içinde de bir şeyler çözülüyor. Dolayısıyla dizim açtırmayıp temsilci olan katılanlar da şifalanıyorlar.

TUĞBA ÖZTUĞ