Analiz: İyileşmeyen yara konkordatolar

TCMB’nin faiz indirimlerini başlattığı Temmuz ayından bu yana toplam kredi hacmi %2.5 ya da TL73 milyar arttı.

Bu meblağın takriben TL45 milyarı tüketiciye gitmiş ki asıl ekonomiyi canlandıran bu rakamdır. Bugün Ekim’de beyaz eşya satışlarının bir önceki yılın aynı ayına göre %20 yükselmesi de tüketicinin nasıl olmayan parasını harcamaya hasret kaldığının bir göstergesi olmalı. Bu tüketici kredi furyasında kamu bankaları yıllık bazda kredileri %20 artırırken, özellerde bu oran %2 civarında kaldı.

Ancak, tüketim furyası özel sektörün derdine çare olmadı. Kasım’da 3 sektörel güven endeksinden ikisi gerilerken, sadece %0.7 artış gösteren Hizmetler Sektöründe talep beklentisi endeksi ise %2,9 azalarak 97,1 oldu.

Neden? Çünkü Temmuz’dan bu yana ticari krediler TL27 milyar kadar artıyor ve bizce büyük ölçüde işletme sermayesinde (geciken maaş, SSK primi ve vergi) kullanılıyor, yan deliğe yama oluyor.

Özel sektör hala üretüm, yatırım ve istihdam yapacak durumda değil. Bu iddiamız da boş değil. Kışın gelmesiyle birlikte, yaz alişverişini kaybeden çeşitli sektörlerde, konkordato ve iflaslar yeniden hortladı.

Şöyle bir bakalım “yaralılar” ve kaybettiklerimiz” listesine:

Perakendede 100’ü aşarak “işlerin yolunda olduğunu” sinyalleyen Kasım güven endeksi bir kenarda dursun, Sonkale İzmir’in haberine göre yaklaşık 35 yıl önce, 3 masa ile Bornova’dan yola çıkan, ardından İzmir ve Aydın başta olmak üzere 5 kentte 20’ye yakın şube açan Kırçiçeği Restoran, konkordato ilan etti.

Yine perakende sekötründen Rusya’da yapılan “Dünya Kupası”nın lisanslı ürünlerinin bir bölümünü de üreten ünlü firma Hakan Çanta’dan iflas haberi geldi.

Geçen yıl içinde konkordato talep eden Türkiye’nin en eski çanta üreticilerinden Hakan Çanta resmen iflas etti.

Daha önce konkordato ilan eden Türkiye’nin köklü tavuk firmalarından Keskinoğlu Tavukçuluk konkordato süresini 6 ay daha uzattı. Şirkete yönelik ilk olarak 12 Haziran 2018 tarihinde 3 aylık geçici mühlet verişmişti. Daha sonra bu süre 12 Eylül 2018 tarihinde 2 ay daha uzatılmıştı. Daha sonra ise 09 Kasım 2018 tarihinde 1 yıllık geçici mühlet verilmişti. Şimdi ise Akhisar 1. Asliye Hukuk Mahkemesi şirketin konkordato süresini 6 ay daha uzattı.

Yandaş basın başarıyla konkordato sınavını atlatıp iş hayatına geri dönen firmaların hikayesini ballandıra ballandıra anlatsa da bu doğru değil. Kurtulanların büyük çoğunluğu ya hükümet ricasıyla kamu bankalarından kredi buluyor, ya da krediler “yeniden yapılandırıyor”. Ya bu şerefe mazhar olamayanlar? İşte gözbebeğimiz sağlık sektöründen bir örnek:

Yaşadığı mali sıkıntılar nedeniyle, 2018’in Mart ayında konkordato ilan eden ve mahkemeden karar çıkaran Mersin Özel Ortadoğu Hastanesi, SGK ve vergi dairesinin alacaklarını istemesiyle, yeniden zor bir sürece girdi. Hastane konkordato iptaliyle karşı karşıya…

Eski GS Başkanı Ünal Aysal’ın da belki kamu bankaları ile ilişkileri ”limoni”, bilemeyiz. Ama elektrik santralından sonra çok kıymetli bir mücevheri daha gitti:

Galatasaray Kulübü’nün eski başkanı Ünal Aysal, sahibi olduğu Kuruçeşme’deki Les Ottomans Hotel için konkordato talep etti. Sizce Le Ottomnas kurtarılamayacak bir zombi otel miydi?

Shaber.com’a göre, seçtiğimiz örnekler “istisna” değil. Şöyle diyor websitesi:

İnşaattan sağlığa, gıdadan giyime hemen hemen bütün sektörlerden konkordato ve iflas ilanı haberleri gelmeye devam ediyor. Son iflas haberi dev bir tersaneden geldi.

Kocaeli’de faaliyet gösteren Altıntaş Mermer ve Tersanecilik A.Ş., iflas etti. Üretimini durdurduktan sonra iflasını açıklayan dev fima ticari faaliyetlerine son verdi.

Şiste yaptık, 50’yi geçti Anadolu’nun sanayi merkezleri Kocaeli, Denizli hatta Samsun’dan gelen konkordato haberleri, ama yerimiz yok. Ama gazetelere manşet olanlar dışında, yerelde sessizce acı çeken inşat firmalarını zikredelim yeter:

Yaşanan ekonomik bunalımın en çok etkilediği sektörlerin başında gelen inşaat sektöründen bir konkordato ilanı haberi daha geldi. Lüleburgaz’da inşaat ve beton alanında faaliyet gösteren iki dev firma konkordato ilan etti.

Lütfen yandaş basının ve bol miktarda konut reklamı alan yayın organlarının “sektör diriliyor, fiyatlar artacak” haberlerine kanmayın. Dirilecek sektörde bu kadar şirket batmaz.

Aslında konkordatodan kurtulmanın tek yolu var. O basireti de bir tek yabancı ortaklı şirketler ”kol keserek” yani zararı kabullenerek uyguluyor:

Son dönemde olumsuz gelişmelere sahne olan oto kiralamada önemli bir satın alma haberi geldi. Fleetcorp, Euronet Car Rental gibi şirketlerle birlikte iflas ve konkordato ile boğuşan Alman devi Sixt’in Türkiye birimini Türk firması Bor Holding aldı. Bor Holding’e ait Borlease Otomotiv, Sixt’in Türkiye operasyonlarını yöneten Artı Seyahat Acentesi adlı firmayı bünyesine kattı.

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.