Türkiye’de riskler ve fırsatlar

Yeni normalin gölgesinde belirsizliklerin arttığı koşullarda 2022’yi karşılayacağımız belli oldu. Yeni normalin gölgesi, ekonomiden toplumsal olaylara, üretimden alışverişe, çalışma kültüründen sosyal faaliyetlere insanoğlunun aktif olarak yer aldığı her türlü etkinliğe düşmüş durumda.

2 yıl içerisinde gerçekleşmesi beklenen küresel tehditler arasında istihdam ve geçim krizleri, geniş çaplı gençlik hayal kırıklıkları, dijital eşitsizlikler ve ekonomik durgunluk başı çekiyor.

COVİD 19 öncesinde ticaret savaşları ile başlayan korumacı politikalar, pandemi sürecinde zorunlu olarak ivme kaybeden üretim gücü, global ticaret ile hizmet gelirlerindeki azalma ve belirsizlikten kaynaklanan tüketim isteksizliği hem ulusal hem de global ölçekte tartışılması gereken konulardır.

Sağlık, eğitim, finansal istikrar ve teknolojideki temel eşitsizlikler, krizin belirli grupları ve ülkeleri orantısız bir şekilde etkilemesine yol açtı. Sadece 2 milyondan fazla ölüme neden olmakla kalmayan COVİD 19’un ekonomik ve uzun vadeli sağlık etkileri, yıkıcı sonuçlar doğurmaya devam ediyor.

Kapitalizmin getirdikleri ve götürdükleri; çevreye verdiği zararla iklim değişikliğine neden oldu ve sonuçları ile mücadele ediyoruz. “Yeniden Başlatma” olgusunun özünde kapitalizmin krizine dönük bir çözüm aracı olduğunu düşünebiliriz. Bu tür çözümler global çevreler veya düşünce kuruluşları için bir rapor ve bir konferans teması olarak kabul edilmekle birlikte, gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkeler, yüksek dış borç sarmalına girmiş ekonomiler ve özünde de orta alt gelir grubundaki insanlar için açlık, gözyaşı, ölümler ve diğer istenmeyen tüm sonuçları akla getirmektedir.

COVİD 19, 4. Sanayi devrimini hızlandırarak insan etkileşiminin, e-ticaretin, çevrim içi eğitimin ve uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasını sağladı. Bu değişimler, salgından çok sonra bile toplumu dönüştürecek ve tele çalışma hızı ile hızlı aşı geliştirme yeteneği gibi büyük faydaları beraberinde getirecek.

Risk yönetimi bütün kuruluşlar açısından bütünleşik bakış açısıyla yönetilmesi gereken, üst yönetimin desteği ve risk odaklı süreç yapılanması ile birlikte değerlendirilmesi gereken kritik ve kapsamlı bir çalışma alanıdır.

İklim değişikliği, yıkıcı bir risk olmaya devam ediyor. Dünya çapında karantinalar, küresel emisyonların 2020’nin ilk yarısında düşmesine neden olsa da daha önce elde edilen kanıtlar, emisyonların geri dönebileceği konusunda uyarıyor. Daha yeşil ekonomilere geçişin, salgının şokları geçene kadar ertelenemeyeceği görülüyor.
Son 3 yıllık periyot incelendiğinde döviz kuru oynaklıklarına bağlı olarak daha da kritik hale gelen emtia fiyat riskleri döviz kuru risklerine ilişkin en temel problem alanıdır. 2020 yılında da döviz kuru oynaklıkları devam etti ve dolar kuru yılbaşında 5,90 seviyesindeyken yılın genelinde ortalama 6,73 civarında seyretti.
COVİD 19 özünde işletmeler için sağlam bir risk yönetimi test noktası oldu. Nasıl ki 2001 Enron skandalı ve devamındaki süreç iç denetimin hem tüm Dünya’da hem de sektör bağımsız her türlü yapıda yaygınlaşmasına fırsat verdi ise COVİD 19 pandemi süreci de risk yönetiminin daha da yaygınlaşmasının yolunu açacaktır.
Çıkış noktasında insan sağlığını tehdit eden ancak bunun yanısıra finansal, ekonomik, operasyonel ve diğer problemlere neden olan COVİD 19 salgını kurumsal risk yönetiminin bütünleşik boyutunu ve bir süreç yönetimi faaliyeti olduğunu hatırlatmıştır.

Bu noktada da teknolojideki değişimle birlikte normal koşullarda uzun yıllara yayılacak projelerin daha hızlı bir şekilde uygulamaya geçeceğini ve işletmelerdeki dinamiklerin hızlı biçimde evrilmeye devam edeceğini ifade edebiliriz.

En iyi dileklerimle…

Gülşen Aras
Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı ( BAGEV )
Genel Sekreteri

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.