İş davalarında arabulucu zorunlu hale geldi

İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı’nın yasalaşmasıyla, işçi ve iş veren arasındaki uyuşmazlıklarda mahkemeye gitmeden önce arabulucuya başvurulması zorunlu hale gelecek.

Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulunda görüşülen İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı, TBMM’ye sevk edildi.

Buna göre işçi ve işveren kesimlerinin görüşleri de alınarak hazırlanan İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı’nın yasalaşması ile bu iki kesim arasındaki uyuşmazlıklarda mahkemeye gitmeden arabulucuya başvurulması zorunlu hale getirilecek.

Tasarı ile feshe bağlı kıdem, ihbar, kötü niyet ve ayrımcılık tazminatları ile yıllık izin ücretine ilişkin zaman aşımı süresinin 5 yıl olarak değiştirilmesi öngörülüyor.

İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı ile iş mahkemelerinin kuruluşu da yeniden düzenleniyor. İş mahkemelerinin, Hakimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak, tek hakimli ve asliye mahkemesi derecesinde Adalet Bakanlığınca lüzum görülen yerlerde kurulacağı düzenleniyor.

Tasarı ile iş durumunun gerekli kıldığı yerlerde iş mahkemelerinin birden fazla dairesinin oluşturulmasına imkan tanınırken, iş mahkemesi kurulmayan yerlerde bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere, o yerdeki asliye hukuk mahkemesince bakılacağı hükmü getiriliyor.

Zorunlu arabuluculuk geliyor

Tasarıyla, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvuru olması, dava şartı olarak düzenleniyor.

Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya ara bulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorunda olacak.

Tasarıda, “Bu zorunluluğa uyulmaması halinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir. arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması halinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.” düzenlemesi yer aldı.

Düzenlemeye göre, iş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili rücu davaları hakkında ise arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmayacak.

3 hafta içinde sonuçlandırılacak

Tasarıyla, işçi-işveren uyuşmazlıklarında arabulucunun nasıl görevlendirileceğine ilişkin düzenlemeler yapılırken, “arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir.” hükmü getirildi.

SGK’ya başvurma zorunluluğu

Tasarıya göre, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’da düzenlenen gazeteci ile 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nda düzenlenen gemi adamı, işçi olarak kabul edilecek.

Yine tasarıyla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması zorunluluğu getiriliyor.

Zaman aşımı kısaltılıyor

Tasarıyla iş sözleşmesi feshedilen işçilere, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurma şartı getirilirken, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması halinde ise iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılması zorunluluğu getiriliyor.

Tasarıyla kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat, kötü niyet tazminatı ve iş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminatlardaki zaman aşımı süresi ise 10 yıldan 5 yıla indiriliyor.