İbra nedir, İbraname nedir, nasıl olmalı

İbra etmek kelimesi, Arapça kökenlidir. Hukuki olarak ibra etmek  ‘Aklama’, ‘Temize Çıkarma’ anlamına gelmektedir. İbra etme sözcüğü, beraat kelimesiyle de yakın anlam içermektedir. İbraname kelimesi de bu sözcükten türemiş ve ‘Aklama Belgesi’ anlamı taşımıştır.

Peki, tam anlamıyla Türk Dil Kurumu’nda yer alan bilgilere göre ibra etmek ne demektir? İşte, merak edilen kelime hakkında açıklamalar

Hukuki okarak ibra nedir? Geçerl ibraname nasıl olmalı?

“İbra” İsviçre Borçlar Kanununun 115.maddesinde “Borç münasebetinin kurulması için bir şekil gerekli bulunmuş veya akdin taraflarınca kararlaştırılmış olsa bile, bir alacak ibra yolu ile veya kısmen şekilsiz olarak ortadan kaldırılabilir.” şeklinde düzenlenmiş ise de mülga 818 sayılı Borçlar kanununa alınmamıştır. Ancak bu durum hukukumuzda uygulanmadığı anlamına gelmeyip, ibra sözleşmesi, uygulamada sıkça karşılaşılmakta ve Yargıtay kararlarında da yerini bulmaktadır. Nitekim 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 132 ve 420 maddelerinde ibra sözleşmesine yer verilmiştir.

Modern Ekonomi Sözlüğü TIKLAYINIZ!

İŞ HUKUKUNDA İBRA NEDİR? İBRANAME NASIL OLMALIDIR?

İbra genel olarak alacaklının borçlu ile yaptığı bir sözleşme ile alacağından vazgeçerek borçluyu borçtan kurtarması şeklinde tanımlanmaktadır.

İş hukuku açısından ise ibra sözleşmesi, alacaklı konumundaki işçinin borçlu konumundaki işverene karşı sahip olduğu alacaklarının tamamını yahut bir kısmını ortadan kaldıran bir sözleşmedir.

AKILCI BORÇLANMA…TIKLAYINIZ!

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında, işçi yararına yorum ilkesinin de etkisiyle işçinin ücret ve diğer parasal hakları ile ilgili olarak işvereni ibra etmesinin hayatın olağan akışına uygun düşmediği, bu nedenle iş hukukunda ibra sözleşmelerinin dar yorumlanması gerektiği, iş ilişkisinin devamı sırasında düzenlenen ibra sözleşmelerinin geçerli olmadığı, varlığı şüpheli ya da tartışmalı olan borçların ibra yoluyla sona erdirilemeyeceği, savunma ve işverenin diğer kayıtları ile çelişen ibra sözleşmelerinin geçersiz olduğu, ibranamenin miktar içeriyorsa ve kısmi ödeme söz konusu ise ibranameye dayanılarak borcun tamamen sona erdiğinden bahsedilemeyeceği ve ibranamenin içerdiği alacaklar bakımından makbuz niteliğinde olduğunun kabul edileceği belirtilmiştir.

KARE KODLU ÇEK NEDİR? TIKLAYINIZ!

İbranamenin salt miktar içermediği için geçersiz kabul edilemeyeceğini; ancak miktar içermeyen ibranamelerde geçerlilik sorununun titizlikle incelenmesi gerektiği, benzer şekilde işçinin istifa dilekçesi ile ibranamenin çelişmesi halinde de ibranamenin geçerli kabul edilemeyeceği belirtilerek, ibranamede “bütün yasal haklarımı aldım” şeklinde ibarelerin yer alması durumunda da ibranameye itibar edilemeyeceği pek çok yargı kararında belirtilmiştir.

Borçlar Kanunu işçi alacaklarına ilişkin ibra sözleşmelerinin geçerliliği için aşağıdaki beş şartın bir arada olmasını öngörmektedir.

İş arama izni vermeyen patronlara şok! TIKLAYIN!

– İbra sözleşmesinin yazılı olması

– İbra tarihi itibariyle sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması,

– İbra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi,

– Ödemenin hak tutarına nazaran noksansız olması,

– Ödemenin banka aracılığıyla yapılması, şartların hepsinin bir arada olması gerekmektedir.

Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibranameler kesin olarak hükümsüz sayılarak, hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını içeren diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmünde kabul edilmekte ve bu halde dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması zorunlu tutmaktadır.

İPOTEK NEDİR, PARAYA NASIL ÇEVRİLİR? TIKLAYINIZ!

Geçerli bir ibra sözleşmesi için ödemesi yapılan/yapılacak olan işçi haklarının türü ve miktarının ibraname üzerinde tek tek belirtilmesi gerekmektedir.İşçinin bütün alacaklarını içermeyen ibra sözleşmelerinin içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmünde olacaktır.

Borçlar Kanun’daki, ibranameye ilişkin hükümler destekten yoksun kalanlar ile işçinin diğer yakınlarının isteyebilecekleri dahil, iş sözleşmesinden doğan bütün tazminat alacaklarına da uygulanabilecektir.