Blockchain düzenlemelerine liderlik etmek

1960’larda temelleri atılan internet (TCP) 1990’lı yıllara gelene kadar önce askeri ve sonra akademik dünyanın kullanımı ile sınırlıydı.

Internet, ABD senatosunda Clinton Dönemi’nde başkan yardımcılığı yapan Al Gore’un girişimleri sonucu 1991 yılında geçen bir düzenleme sonucunda geniş kitlelere ulaşma imkânı buldu.

Yani internetin ticari ve sosyal bir inovasyon olarak ortaya çıkışı teknik bir adım ve girişimle değil, bir dizi düzenleme ile gerçekleşti. “Akıllı Düzenlemeler” (Smart Regulations) sayesinde 25 yıldır var olan ağ protokolü, 15 yıldır var olan masaüstü bilgisayarları, 50 yaşındaki telefon kabloları ile birbirine bağlayabildi.

Bu akıllı düzenlemeler, aradan geçen 27 yılda ABD’ye ve dünyanın her yerindeki vizyoner girişimcilere büyük servetler kazandırdı. Ağ tarafsızlığı (net neutrality) gibi ilkeler üzerinde şekillenen Internet asla hayal edemeyeceğimiz şekilde ekonomik ve sosyal hayatı “geçmişi hatırlamayı imkansız kılan bir şekilde” değiştirdi.

Bugün yeni bir devrim kendi düzenlemesini arıyor: ağ zinciri veya küresel ifadesi ile Blockchain. Blockchain için internete benzer bir gelecek öngörülüyor. Blockchain üzerinde “bitcoin” gibi kripto paraların ve dijital sözleşmelerin üretilebildiği, saklanabildiği ve ticaretinin yapılabildiği ağ yapılanmasına verilen isim. Blockchain kripto para birimlerinin yanı sıra menkul kıymetler sözleşmelerinin takasına da izin verebilecek bir altyapıdır.

Bugün Blockchain üzerindeki ürünler risk almaktan çekinmeyen fikir önderleri tarafından kullanılıyor. Diğer taraftan çeşitli yolsuzluk ve kara para vakaları adını duyurmuş ülke ve odakların da ciddi bir kullanımı var. Ancak Blockchain henüz regüle piyasalar tarafından aktif olarak kullanılan bir enstrüman değil.

Çünkü her ticari ürün ki buna Blockchain’in temel finansal hizmetler de dahildir, geniş kitlelere ulaşmak için tüketiciye/kullanıcıya güvence sağlayan güçlü bir düzenleme altyapısına muhtaçtır.

Blockchain teknolojisini liberal bir anlayış ile regüle etmeyi başaran ilk ülke bu teknolojinin nimetlerinden yararlanacaktır. Blockchain’den korkan, yasaklayan, sınırlandırmaya öncelik veren ülkeler ise yine kaybedecek. Birçok ülke ve merkez bankası, kripto para birimleri ile elektronik sözleşmeleri düzenleyecek ideal bir hukuki altyapıyı oluşturmak için yarış halinde.

Bu konu en üst düzeyde ekonomik aktörlerin gündeminde: Para piyasaları tarafından IMF Başkanı Lagarde yaptığı bir açıklama ile merkez bankalarının yeniliğe açık olmak durumunda olduklarını ve etkili para politikası uygulamalarına devam ederek tepki vermeleri gerektiğini vurgulamıştı.

Türkiye’nin ilk regüle ürünleri piyasaya sürme imkanı halen sürüyor. Sermaye piyasalarımız, Merkez Bankamız için öncelikle ele alınması gereken alanların başında bu gelecek vizyonu yer alıyor.

Kutu: Blockchain Nedir? Geleneksel Yöntemden Farkı Nedir?

Geleneksel Yöntem: Finansal varlığa ilişkin kayıt bir bankanın veritabanında bulunur. Bu kayıt tek bir yerde ancak bankanın güvencesi ile saklanır.

Blockchain: Finansal Varlığa ilişkin kayıtlar Blockchain ağını kullanan tüm bilgisayarlarda kopyalanmış olarak saklanır. Sahibi kayıtlara güçlü bir şifre girerek ulaşabilir ve yenileyebilir. Değişim tüm bilgisayarlarda gerçekleşir.

Zeynep Dereli