İşsizler, girişimciler ve startuplar

Sanırım sizin de yayınlanan işsizlik rakamları, iş bulamayan üniversite mezunları yanında bazı girişimlerin başarıları, aldıkları yurtiçi ve yurtdışı yatırımlar ve bolca Startuplar ile ilgili başarı hikayesi, röportaj, duyuru, paylaşımları sosyal medyadan ve geleneksel mecradan da takip ettiğiniz haberlerde dikkatinizi çekiyordur. Dahası gördükleriniz, okuduklarınız ve duyduklarınız siz de “ben de bir iş kurayım, girişim başlatayım, bir startup – firma açayım da ben de köşeyi döneyim, başarılı olayım” duygusu uyandırıyorsa, kulübe hoş geldiniz. Bunları dahi fark etmeden sürekli bir işlere kalkışıyorsanız, acaba sadece girişken olabilir misiniz? Belki işinizden memnun değilsiniz, büyük ihtimalle de üniversite mezunu ve işsizsiniz, siz de başarılı olmak istiyorsunuz ki, bu yazıyı okumaya devam ediyorsunuz. Sanırım şimdiye kadar bahsettiğim duyuru, yazı ve paylaşımları takip ediyor, videoları izliyor ve içinizden biraz kıskanma, biraz da istekle “keşke ben de..” diye geçiriyor ama pek de bu yönde adım atmıyordunuz. Kısaca işsiz ve ümitsizdiniz. Okumaya devam edin, sanırım talihiniz dönüyor.

Ya da bunları, ilk aşamaları geçeli çok oldu, o kadar inceledim ki konuyu girişimcilik ve startuplar konusunda neredeyse uzman sayılırım. Boş durmadım. Bolca okudum, videoları izledim, kuluçka merkezlerine, üniversitelere, etkinliklere gittim tatta birkaç denemem oldu sonuç hüsran yani ne ekip benim gibi mücadele etti ne de yatırımcılar bizi dikkate aldı, ben yine de yıkılmadım ve vazgeçmedim… diyorsanız harika; çünkü bu yazı size de hitap edecek diye düşünüyorum.

Ne yazık ki işsizlik ciddi bir sorun ve suçlusu da sadece işsiz genç değil, olamaz da aslında. Suçlu aramaktansa işsizlik nasıl çözülebilir konusunu konuşmak ideali. İşsizlik bir sonuçtur; eğer doğru planlama yapılmazsa, eğitimin genelde içi boşsa veya bu algı varsa, gerçek hayattan, uygulamalardan kopuk ve genci bir sonraki aşamaya yani işe hazırlamıyor ise, günler, yıllar öylesine harcanıyorsa, okul bizim için yeterli altyapıyı sunmuyorsa sorun vardır. Belki de sorun sadece sizde yani bizdedir. Yani diğerleri başarırken biz yerimizde sayıyoruz diye düşünüyorsunuz arkadaşlarınızla. Bence eleştirin, gelişmek için bunu yapmak iyidir ama kendinize haksızlık da etmeyin.

Belki de tek suçlu siz değilsiniz. Çünkü başarılı olmak, işe girmek, iş kurmak vs yani başarmak için işin ucu çoğunlukla gelir durumu, imkanlar, bulunulan bölge, şehir hatta okunulan okul, bölüm ile ilişkisel ise, çoğu örnekte öyle görünüyorsa sonucun sizin için de işsizlik olması büyük oranda garantidir. Dikkatinizi çektiği üzere burada işsizlik, genç işsizlik rakamlarına değinmiyorum. Güncel hatta anlık bilgi istiyorsanız araştırma yapabilirsiniz. İşsizlik sadece gençlerin değil aynı zamanda kadınların, engellilerin ve emeklilerin de sorunu. İşsiz olunca gelir olmayınca bahsedilen araştırmaları yapmak, okulları bitirmek, iş kurmak da hayal olabilir. Yine de bir yolu bulunur eğer gerçekten isterseniz ve mücadele ederseniz.

Öte yandan unutmayın her başarı öncelikle bir hayalle başlar. İlk aklınıza gelen yatırımcının fikrinize hemen yatırım yapacağı, her şeyin harika olacağı, ilk milyon TL/USD yatırımı kısa sürede alacağınız, yatırımcıların adeta peşinizde koşacağı sonra Unicorn (1 Milyar dolar üstü girişim) hatta Decacorn (değeri 10 milyar doları geçen girişimler) sonra da HectaCorn (100 milyar doları geçen) girişim olma yolunda hızla ilerleyeceğiniz ise, bunları ancak hayal edebilir ve hayatın gerçekleri akışında da ancak rüyanızda göreceğiniz gerçeği ile uyanırsınız. Öte yandan bugün başarılı bulduğunuz girişimciler, startuplar geçmişte bir hayalle başladı. Sonra da bolca çalışma, kan, ter ve gözyaşı sonrası başarılar adım adım geldi. Öyle hiç kimse bugün hayal edeyim, yarın yaparım diye düşünmesin. Çünkü öyle düşünen çok sayıda kişi var. Bu kişilerin bazıları direk işe dalma, hesapsız risk alma, kolaycılığa kaçıp başarılı bir örneği kopyalama ile başlayıp, ekipler kurup, kendini dev aynasında görüp, yatırımcı sunumunda başarısız olup, onlarca tekrar ve aylar yıllar süren denemelerden sonra ümitsizlik denizinde kaybolabiliyor.

Başarılı örnekleri de görüyorsunuz. Sizde onlar gibi olmak istiyorsunuz ama bir hatta birçok eksik varsa. Henüz bu konularda derinlemesine araştırma yapmadıysanız işte işinizi kolaylaştıracak kısa bir liste:

• Girişimcilik nedir, Girişimci kimdir?
• Girişimcilere kimler destek olur?
• Solo girişimcilik, Ortak girişimde artılar ve eksiler nedir?
• Ekip kurmak ve başarılı olmak nasıl mümkün olabilir?
• Hangi aşamaya kadar para harcamadan veya en az harcama ile gelebilirsiniz?
• Bütçeleme, Planlama, Strateji ve Uygulama detaylarını ne kadar bilmeniz gerekiyor?
• Arkadaşlar, Aile, Aptal ve Şeytan yatırımcı tuzaklarından nasıl kurtulursunuz?
• Her yatırımdan hatta yatırım görüşmesinden nasıl doğru yararlanırsınız?
• Mentör desteği ve girişime kendinizi adamanız niçin önemli?
• Profesyonel destek için kimlerden hizmet alabilirsiniz?
• Girişimcilik ağlarından nasıl yararlanırsınız?
• Üniversite, Kuluçka merkezi ve Hızlandırma merkezi size ne ifade ediyor?
• Hangi aşamada yerelden uluslararası kaynaklara, merkezlere ve yatırımcılar ulaşmalısınız?
• Yatırım alabilmek için doğru değerleme nasıl yapılmalı?
• Alacağınız yatırımı ve girişiminizi nasıl yönetmeniz gerekir?
• Yatırımcı, melek ve kurumsal yatırımcı size aslında nasıl yardımcı olabilir?
• İlk yatırımı almak girişiminiz/Startup (iş kurma seviyesi) için nasıl sonun başlangıcı olabilir?
• İlk yatırım sonrası takip yatırım serilerinde hangi tuzaklara düşmemelisiniz?
• Startup yaşam süreciniz, döngünüzü ne kadar planladınız?
• Yatırımcı ne zaman çıkmalı (Exit), sizin çıkış stratejiniz var mı?

Sanırım bu aşamada içinizden de olsa “iyi de tüm bunları bilsek, yapabilsek zaten başarılı oluruz” mu dediniz yoksa?

Haklısınız gerçekten öyle. Başka başarı yolu da yok zaten. Hemen girişimcilere destek veren kuruluşlar ve destekleri nelerdir? İle Yatırımcı türleri ve Uluslararası yatırımcılara nasıl ulaşırım? Araştırmaları ile başlayıp şimdiye kadar başarmak için henüz yapmadığınız ve sizi ümitsizliğe iten yaptığınız hataları düşünün. Sonrası kolay ama adım adım ilerleyeceksiniz hatırlatırım. Belki geçmişte jürisi olduğum bir yatırımcı ile buluşma etkinliğinde görüştük, belki de yakın gelecekte görüşürüz. Önemli olan sizin başarmanız, bizlere düşen ise yol gösterme ve dolaylı da olsa destek olmak. Yazıyı birkaç defa okuyacağınızı, ana ve satır aralarındaki mesajları fark edeceğinizi, dahası artık doğru adımlar atacağınızı, sonuçta başaracağınızı düşünüyorum. Yanılmıyorum, değil mi?

Girişiminizde başarılar dilerim.

Abdullah BOZGEYİK

abozgeyik@yahoo.com