Stres yönetimi nedir?

Stres yönetimi, bir kişinin stres düzeyini, özellikle de içinde bulunduğu kronik stresi; günlük yaşamını iyileştirmek amacıyla ve güdüsüyle yönetmesine yardımcı olabilecek değişik teknik ve psikoterapileri içerir.

Etkili stres yönetimi, daha mutlu, daha sağlıklı ve daha üretken olabilmeniz için stresin yaşamınız üzerindeki baskısını kırmanıza yardımcı olur. Nihai hedef zorluklarla yüzleşme esnekliği ile dengeli bir yaşamdır.

Stres yönetimi aynı zamanda bir yaşam tarzı yönetimidir. Stresi yönetmeye karar vermek hayatımızda bir değişiklik yapmaya karar vermemizdir.

Bu değişiklik, bütüncül olarak yani duygusal, fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal alanlarda iyilik halini ve yaşam kalitesini yükseltmektir.

Stres yönetimi için kolay uygulanabilir yöntemlerden birisi Braham’ın geliştirdiği CALM ya da Türkçe kısaltmasıyla DKBY (Değiştir – Kabul et – Bırak – Yaşam Tarzını Yönet) modeli.

Bu modelde yaşanılan stresi kontrol altına almak ve yönetebilmek için dört aşamalı bir süreç öngörülmüş;

1. İlk adım D (Değiştir – change); Mümkünse içinde bulunduğunuz olumsuz durumu değiştirmek. Bunun için;

Stres yaratanla yüzleşin
Yardım isteyin
Zamanı iyi kullanın
Hayır demeyi öğrenin
Ara verin
Stres faktörlerini önceden tahmin edin ve onlara hazırlanın

2. İkinci adım K (Kabul et – accept);
Kontrol edilemeyecek ve değiştirilemeyecek koşulları öfkelenmeden kabul etmeyi ve pozitif yaklaşımı korumayı öğrenmek.
Bunun için;

Düşünce tarzınızı ve bakış açınızı değiştirin
Endişelenmeyin
Öfkenizi iyi yönetin
Durumu daha fazla kötüleştirmeyin

3. Üçüncü adım B (Bırak – let go);
Duygusal, zihinsel ve ruhsal açıdan işe yarayan güçlü bir uygulamadır.

Değiştirilemeyecek durumları kontrol etmeye çalışmak, kişileri kontrol saplantısına götürür ve daha fazla stres yaşamasına yol açar.
Bu noktaya gelmemek için;

Bırakmayı ve vazgeçmeyi öğrenin
İşleri biriktirmeyin
Neden bırakmanız gerektiğini bilin
Dengeyi sağlayın
A tipi davranıştan uzaklaşın
B tipi davranış sergileyin

4. Dördüncü adım Y (Yaşam tarzını yönet – manage lifestyle);
Sigara, alkol, aşırı yeme gibi olumsuz başa çıkma stratejileri yerine olumlu yaşam tarzı değişikliğini benimsemek.

Sağlıklı beslenin
Egzersiz yapın
Rahatlama; dua, meditasyon, müzik, sanat.
İhtiyaç duyunca profesyonel destek alın
Kahkaha; hayatınızda mizah olsun
Uykunuza dikkat edin

A ve B Tipi Davranışlara da kısaca bakacak olursak;

A Tipi davranış özellikleri; ani öfke, patlayıcı tepkisellik, sabırsızlık, mükemmeliyetçilik, sinirlilik, düşmanlık ve saldırganlık ile karakterizedir. Bu tipte davranan kişiler iş-başarı odaklı, hızlı hareket eden-konuşan, zamana karşı yarışan, başarısızlığa tahammülü olmayan, kendini kanıtlama ihtiyacında olan yüksek stresli kişiledir.

B Tipi davranış özellikleri; düşük stres düzeyi ile istikrarlı bir şekilde çalışma, başarısızlık olduğunda fiziksel veya zihinsel stres yaratmadan kabul etme, başarının tadını çıkarabilme, daha az rekabetçi tutum ve hayal kırıklığı, saldırganlık ve düşmanlıktan yoksun bir davranış ile karakterizedir. Bu tipte davranan kişiler hoşgörülü, rahat, üstünlüklerini kanıtlama ihtiyacı hissetmeyen, yaratıcılık ile ilgili kariyerlere eğilimi olan kişilerdir.