Mükemmeliyetçiliğin Bedelleri

Mükemmeliyetçiliği, spor antrenmanında ayak bileklerine takılan ağırlıklara benzetiyorum. Bi hayal edelim; bacak kaslarını güçlendirmek için ağırlıkları bağlamışsın bileklerine, fakat antrenman sonrası çıkarmayı unutmuşsun.

Kasların zaman içinde yorulmuş, hareketlerin yavaşlamış. İstediğin hızda yürüyemez olmuşsun. Hatta zaman zaman bacakların öyle bir ağrımış ki adım atamaz hale gelmişsin. İstediklerini yapmak için enerjin tükenmiş. Ama ağırlıkların farkında değilsin. Ayak bileğinde ağırlığı olmayan, senden daha az yeteneği olduğunu düşündüğün kişiler yanından koşarak geçmiş, vardıkları hedeflerin keyfini çıkarıyorlar. Hayal ettiğin bu senaryo sana tanıdık geldi mi? Eğer tanıdık geldiyse, ‘kusursuz’ ve ‘mükemmel’ olmam gerekiyor inancının temellerinin ne zaman atıldığını öğrenmen ve sana ne bedeller ödettiğinin farkına varman için yazının devamını okumanı öneririm.

Mükemmeliyetçiliğin temelleri çok küçük yaşlarda atılır. Eğer, bir ebeveyn aşırı eleştirel, talepkar, küçümseyen ve cezalandırıcı tutumlar içindeyse, çocuğa hiç farkında olmadan şu mesajı verir.  ‘Hata yaparsan seni sevmem’. Bir çocuk için ebeveynleri tarafından sevilmek ve onay görmek, hayati öneme sahiptir. Çocuk, ihtiyacı olan sevgiyi ve onayı alabilmek için her şeyi kusursuz ve ebeveynlerinin istediği gibi yapmaya başlar. Bilinçaltında kusurlu, başarısız ve eksik görünme korkusunun tohumları atılmış olur ve zamanla kökleşir. Sonra ne olur biliyor musun?  Bu çocuk, yeteneklerini tam olarak kullanamayan, mükemmeliyetçiliği ile kendisini tüketen bir yetişkine dönüşebiliyor. Kendisinden beklentisi öyle yüksek oluyor ki bir türlü kendisini yeterli bulmuyor. Kendini başkaları ile sık sık kıyaslıyor. ‘Daha iyi olmalıyım’, ‘Yeterince iyi değilim’ gibi düşünceler zihninde dönüp duruyor. Dinlenmek için genellikle zaman bulamıyor. Detaylarda öyle bir boğulur ki, ilerlemeye gücü kalmıyor. Hata yaptığında kendini acımasızca eleştiriyor. Zaman zaman da, hata yapmaktansa hiçbir şey yapmamayı seçebiliyor. Öte yandan çevresindeki insanlardan da beklentisi çok yüksek oluyor ve kendisine yaptığı acımasız eleştirileri başkalarına da yöneltebiliyor.

Eğer mükemmeliyetçi yanından dolayı kendini mutsuz ve tükeniş hissediyorsan, sana tavsiyem öncelikle şu soruları kendine sorman ve cevapları yazman:

• Hayatının hangi alanında mükemmeliyetçi yanın tetikleniyor?
• Bu yanın tetiklendiğinde hangi düşünce zihninde dolaşıyor?
• Hangi korku seni mükemmel olmaya zorluyor?
• Zihninde dolaşan düşünceler seni hangi davranışlara yönlendiriyor?
• Bu korkular sana kimden miras kaldı?
• Mükemmeliyetçi yanın olmasaydı hayatın nasıl olurdu?

Soruların cevaplarını yazdıktan sonra bunları sesli bir şekilde oku. Bu kadarı bile hayatında bir değişim bir dönüşüm başlatabilir. Bununla birlikte kendine sık sık hatırlatmanı istediğim bir cümle var. ‘ELİMDEN GELENİN EN İYİSİNİ YAPIYORUM, BU BENİM İÇİN YETERLİ’. İstersen bu cümleyi renkli bir kağıda yazıp, sık sık gördüğün bir yere yapıştır. Sen farkında olmadan bilinçaltın bu mesajı işleyecektir. Sevgiyle kal.