2020’nin popüler finans kavramları

Finans piyasalarında son dönemde konuşulan öyle kelimeler var ki okuyan okuduğunda kalıyor. Financial porn, ceherry picking, eisegesis, contextomy gibi birçok kelime finans yorumlarının belkemiğini oluşturuyor. Peki, finans piyasalarında en çok kullanılan kavramlar nelerdir?

2020’de piyasaları anlayabilmek için bilmeniz gereken 8 kavram!

1- Financial Porn (Finansal Porno)
Artık her yanımız rapor doldu. Her gün binlerce kurumdan gelen raporları okuyoruz. Okuyoruz da ne oluyor? Sansasyonel raporlar ile belli finansal ürünleri kısa vadeli yatırımcılara “kakalamaya” çalışanları ayırt edebiliyor muyuz? Kendi ekonomik ve finansal çıkarlarını empoze etmeye çalışanları fark edebiliyor muyuz? Maalesef hayır. Ekonomi medyasının da finansal porno denilen bu rapor çılgınlığına alet olması küçük yatırımcılar için en büyük tehlike. 

2- Eisegesis
Bu grekçe kavram, kişinin bir metni kendi bakış açısına göre nasıl çarpıtarak okuduğunu ifade eder. Kendi fikri ve bakış açısından yorumlayarak aslında metinde yer almayan bir sonuca rahatlıkla ulaşır. Tamamen kişiseldir ve ulaşılan sonuç da genellikle yanlıştır.

3- Cherry Picking (Kiraz Toplama)

Savunduğumuz düşünceyi haklı çıkarmaya çalışırken sadece o argümanı destekleyen tarafları alıp karşı çıkabilecek olanları görmezden gelmeye çalışmak kiraz toplama yanılgısını ifade eder. İşine geleni almak diye de özetleyebiliriz. “Aslında gerçek islam bu değil…” şeklinde başlayan cümleler kiraz toplamanın en klasik örneğidir.m.”

4- Contextomy

Belli bir metni okuyup içinden kolayca anlaşılabilen bir deyişi metnin anlamı olarak algılamaya contextomy deniyor. On sayfa raporu, yüz sayfa kitabı tek bir aforizmaya indirgeme şeklinde cereyan eder genellikle. Finans dünyası bu düşünce şeklini bilgelik sansa da aslında yapılan şey bir konunun gereğinden fazla basitleştirilmesidir.

5- Manomania (Saplantı)

Belli bir düşünceye saplantılı şekilde bağlı olmayı ifade eder. Hani Moby Dick’te Kaptan Ahab tek ayağını kaptırdığı halde balinanın peşine takılır ya, işte olan tam olarak budur. Teknik analizin kısa vadeli bakış açısıyla zengin olacağı düşünen yatırımcılar Kaptan Ahab’larımızdır. Aydınlanmalarındaki yanlışlığın saplantı temelli olduğunu bir türlü fark edemezler.

6- Truthiness

2005 yılının kelimesi seçilen truthiness bir olayın doğruluğunu, gerçekleri ve rasyonel gerekçeleri dikkate almadan hissederek ve içgüdüsel olarak anlamayı ifade eder. Eğitimi seviyesi düşük doğu toplumları için hayatın olmazsa olmazıdır.

7- Weasel Words (Gelincik Sözleri)

Haberler, analizler ve yorumlardaki her çeşit anlamsız ifadeye gelincik sözü diyoruz. Gelinciklerin bir yumurtayı kırmadan yiyebilmelerinden türetilmiştir. Görünüşte yumurta vardır ama içi boştur.

“Ekonomi haberlerine yeniden bakalım: Uzmanlar uyarıyor. Uzman kim?.. Borsanın yükseleceği bekleniyor? Bekleyen kim?.. Piyasa aktörleri tedirgin. Kim o aktörler?.. Kurda güçlü artış. Güç ne demek? gibi…

8- Half-truth (Yarım Doğru)

Bir düşüncenin sadece bir kısmını anlayarak tamamını anladığını sanma durumudur. 6 kör adam ve fil fıkrası bu durumu güzel özetler: 6 kör adamdan filin karnına dokunan duvar, dişine dokunan mızrak, hortumuna dokunan yılan, dizine dokunan ağaç, kulağına dokuna yelpaze ve kuyruğuna dokunan halat olduğunu söyler.

FİNANS PİYASALARINDA KULLANILAN DİĞER POPÜLER KELİMELERDEN BAZILARI

Access [erişim]

Advertising [reklamcılık]

Accounts payable [Borçlu Hesaplar]

Accounts receivable [alacak hesabı]

Accrue [büyümek]

ATM (Bankamatik)

Balance sheet [bilanço tablosu]

Budget [bütçe]

Business plan [iş planı]

Cash [nakit]

Commission [komisyon]

Commensurate [oranlı]

Currency market [döviz piyasası]

Checking account [cari hesap]

Closing costs [kapanış maliyeti]

Ergonomic [ergonamik]

Early payoff [erken ödeme]

Expenditure gider]

Fee [ücret]

Financial advisor [mali danışman]

Fixed assets [Sabit varlıklar]

Flow [akış]

Insurance policy [sigorta poliçesi]

Income [gelir]

Inquire [sorgu]

intangible assets [dokunulmaz varlıklar]

Interest rate [faiz oranı]

Inventory [envanter]

Invest [Yatırım]

Legal tender [ulusal para]

Liabilities [Yükümlülükler]

LLC (limited liability company) [limited şirketi]

Mortgage [ipotek]

Partnership [ortaklık]

Personal loan [kişisel borç]

Profit [kar]

Rate [oran]

Real estate [gayri menkul]

Retail bank [perakende banka]

Shareholder [hissedar]

Sole proprietor [tek mal sahibi]

Total costs [toplam maliyetler]

Transfer [transfer]

Variable costs [değişen maliyetler]

Withdrawal [para çekme]

GELİR İFADELERİ

Earn money/Earn a fortune [Para kazanmak]

Make money/Make a fortune[servet yapmak]

Build up funds/savings[kaynak bulmak]

Get/receive a legacy[Miras almak]

Leave an inheritance[Miras reddi]

Live on a low wage[Düşük maaşlı yaşam]

Live on a fixed income/live on a pension[sabit bir gelirde yaşamak]

Get/receive/draw/collect a pension[emeklilik biriktirmek]

HARCAMA KALIPLARI

Spend money/savings/a fortune on…[Para harcamak]

Invest/put your savings in …[Para Yatırmak]

Pay (in) cash [Nakit ödemek]

Use/pay by a credit card/debit card [kredi kartıyla ödemek]

Pay by check [çekle ödemek]

Make out a check/Write a check [çek yazmak]

Accept a cheque (check) [çek kabul etmek]

Change/exchange money/currency [para bozdurmak]

Give/pay/leave a deposit[kaparo bırakmak]

Talking about financial difficulties[finansal zorluklar hakkında konuşmak]

Get into debt/financial difficulties[finansal zorluklar]

Run out of money/Owe money[bir sürü borcu olmak]

Face/get/be landed with a bill for $…[bir sürü borcu olmak]

Incur/accumulate debts[borçların birikmesi]

Tackle/reduce/settle debts[borçlarını ödemek]