Hanuka Bayramı nedir, kimler tarafından kutlanır?

Hannukahya da Hanuka Bayramı (Chanukah) olarak bilinen sekiz günlük Yahudi kutlaması nedir, kimler tarafından kutlanır? İşte Hanuka Bayramı’nın tarihçesi ve ritüelleri…

Hanuka sözcüğü İbranice “adama, ithaf etmek” anlamlarına gelir. Hanuka veya Işıklar Bayramı, Seleukos İmparatorluğu’nun elindeki Kudüs’ün (Yeruşalim) MÖ 200’lerde Yahudiler tarafından geri alınmasının şerefine 2200 yıldır kutlanan bir Yahudi bayramıdır.

İbrani takvimine göre Kislev ayının 25. günü başlayan, bir günlük yağın 8 gün “mucize” şekilde yanmasını hatırlamak için kutlanan Hanuka Bayramı 18 Aralık itibariyle başladı. Işıklar Bayramı olarak da bilinen Hanuka, menoraya (yedi kollu şamdan) benzeyip fazladan iki kolu daha olan, 9 kollu şamdanın kollarının yakılmasıyla kutlanıyor. Birinci gün bir tane, ikinci gün iki tane mum yakılıyor ve bayram boyunca her gün bir fazla kolun yanmasıyla devam ediyor.

Hanuka Bayramı ne zaman kutlanıyor?

Hanuka Bayramı bu yıl 18 Aralık Pazar ile 26 Aralık Pazartesi tarihleri arasında kutlanacak.

Üç yüz yıllık bir uykudan uyanmak. TIKLAYINIZ!

Hanukkah veya Chanukah olarak bilinen sekiz günlük Yahudi kutlaması, efsaneye göre Yahudilerin Maccabean İsyanı’nda Yunan-Suriyeli zalimlere karşı ayaklandığı, MÖ 2. yüzyılda Kudüs’teki İkinci Tapınağın yeniden adanmasını anıyor. İbranice’de “adama” anlamına gelen Hanukkah, İbrani takvimine göre Kislev’in 25’inde başlar ve genellikle Kasım veya Aralık aylarında düşer. Hanuka 2022, 18 Aralık Pazar akşamı başlar ve 26 Aralık Pazartesi akşamı sona erer. Genellikle Işık Festivali olarak adlandırılan bayram, menoranın aydınlatılması, geleneksel yiyecekler, oyunlar ve hediyelerle kutlanır.

Hanuka Tarihi nedir?

Hanuka bayramına ilham veren olaylar, Yahudi tarihinin özellikle çalkantılı bir döneminde gerçekleşti. MÖ 200 civarında, İsrail Toprağı olarak da bilinen Judea, orada yaşayan Yahudilerin dinlerini uygulamalarına devam etmelerine izin veren Suriye’nin Seleukos kralı III. Antiochus’un kontrolü altına girdi. Oğlu IV. Antiochus Epiphanes daha az iyiliksever olduğunu kanıtladı: Eski kaynaklar onun Yahudi dinini yasakladığını ve Yahudilere Yunan tanrılarına tapmalarını emrettiğini anlatır . MÖ 168’de askerleri Kudüs’e indi , binlerce insanı katletti ve kutsal duvarları içinde Zeus’a bir sunak dikerek ve domuzları kurban ederek şehrin kutsal İkinci Tapınağına saygısızlık etti.

Biliyor musun? Hanuka hikayesi Tevrat’ta geçmiyor çünkü bayrama ilham veren olaylar yazıldıktan sonra meydana geldi. Bununla birlikte, Yeni Ahit’te, İsa’nın bir “Adanma Ziyafetine” katıldığından bahsedilir.

Ayrışmayalım, ayrıştırmayalım – Özer Akyol. TIKLAYINIZ!

Yahudi rahip Mattathias ve beş oğlunun önderliğinde Antiochus ve Seleukos monarşisine karşı geniş çaplı bir isyan çıktı. Matthathias MÖ 166’da öldüğünde, Judah Maccabee (“Çekiç”) olarak bilinen oğlu Yahuda dümene geçti; Yahudiler, iki yıl içinde, büyük ölçüde gerilla savaşı taktiklerine dayanarak, Suriyelileri Kudüs’ün dışına başarıyla sürdüler. Yahuda, takipçilerini İkinci Tapınağı temizlemeye, sunağını yeniden inşa etmeye ve yedi kolu bilgi ve yaratımı temsil eden ve her gece yanmaya devam etmesi amaçlanan altın şamdan olan menorasını yakmaya çağırdı.

Hanuka ‘Mucize’

Yahudiliğin en merkezi metinlerinden biri olan Talmud’a göre, İkinci Tapınağın yeniden adanmasına katılan Yahuda Maccabee ve diğer Yahudiler mucize olduğuna inandıkları şeye tanık oldular. Menora’nın mumlarını bir gün yakmaya yetecek kadar lekesiz zeytinyağı olmasına rağmen, alevler sekiz gece boyunca titremeye devam ederek onlara yeni bir kaynak bulmaları için zaman bıraktı. Bu harikulade olay, Yahudi bilgelerine her yıl sekiz günlük bir bayram ilan etmeleri için ilham verdi. (İlk Maccabees Kitabı, petrolün mucizesine atıfta bulunmadan, yeniden adanmayı izleyen sekiz günlük bir kutlamayı anlatan, hikayenin başka bir versiyonunu anlatıyor.)

Hanuka Hikayesinin Diğer Yorumları

Bazı modern tarihçiler, Hanukkah masalının kökten farklı bir yorumunu sunarlar. Onların görüşüne göre, IV. ve zorla da olsa Yahudi kanunlarını ve geleneklerini empoze etmeye kararlı olanlar. Yahuda Maccabee’nin erkek kardeşi ve onun soyundan gelenler tarafından yönetilen Hasmon hanedanının İsrail Topraklarının kontrolünü Selevkoslardan alması ve bir asırdan fazla bir süre bağımsız bir Yahudi krallığını sürdürmesiyle gelenekçiler sonunda galip geldi.

Yahudi bilginler ayrıca ilk Hanukkah’ın, Yahudilerin Maccabean İsyanı sırasında gözlemleme şansı bulamadıkları gecikmiş bir Sukot kutlaması olabileceğini öne sürdüler. Yahudi dininin en önemli bayramlarından biri olan Sukot, yedi gün süren ziyafet, dua ve şenliklerden oluşur.

Hanuka Süslemeleri ve Gelenekleri

Hanukkah kutlaması, İbranice’de hanukiah olarak bilinen dokuz kollu bir menoranın yakılması etrafında döner. Tatilin sekiz gecesinin her birinde, gün batımından sonra menoraya bir mum daha eklenir; shamash (“yardımcı”) adı verilen dokuzuncu mum diğerlerini yakmak için kullanılır. Yahudiler tipik olarak bu ritüel sırasında kutsamaları okurlar ve tatile ilham veren mucizeyi başkalarına hatırlatmak için menorayı bir pencerede belirgin bir şekilde sergilerler.

Hanuka mucizesine bir başka göndermede, geleneksel Hanuka yemekleri yağda kızartılır. Patatesli krepler (latkes olarak bilinir) ve reçelli çörekler (sufganiyot) birçok Yahudi evinde özellikle popülerdir. Diğer Hanukkah gelenekleri arasında topaç adı verilen dört kenarlı topaçlarla oynamak ve hediye alışverişi yer alır. Son yıllarda, özellikle Kuzey Amerika’da Hanuka, büyük ölçüde Noel’e yaklaştığı veya Noel’le çakıştığı için büyük bir ticari fenomen haline geldi . Bununla birlikte, dini bir bakış açısıyla, çalışmaya, okula gitmeye veya diğer faaliyetlere herhangi bir kısıtlama getirmeyen nispeten küçük bir tatil olmaya devam ediyor.

HANUKA RİTÜELLERİ

Hanuka, bazıları ailece ve bazıları topluca yapılan, 8 günlük tatil boyunca her gün süren bir seri ritüelle kutlanır. Günlük ibadete özel eklemeler yapılır ve yemekten sonraki şükrana özel bir kısım eklenir. Dindar insanlar, her zamanki gibi işe giderler ama akşamüstü mumları yakmak için eve erken dönerler. Birçok aile, kitap ya da oyun gibi birçok küçük hediye verirler birbirlerine.