EL-ERIAN: Piyasadaki çöküş 2008’den farklı fakat…

Hükümetler çok uzun süre, büyümeyi desteklemek için para politikasına dayanan dengesiz bir ekonomi politikası karışımı izlediler. ABD Federal Rezervi’nin geçen haftaki piyasalar tarafından kötü karşılanan 50 baz puan indirimi gibi çok fazla politika mühimmatı da verimli bir şekilde kullanılamadı.

Küresel mali krizden farklı olarak, bu bankacılık veya ödeme ve yerleşim sistemlerindeki sakatlıktan oluşan bir kriz değil.

Bunun yerine, dünya ekonomisi ve piyasaları, inşaası yıllardır süren zor bir dönemden geçiyor. Hükümetlerin krizlere yanıt vermek için ellerindeki araçlar azaldıkça da zorlu dönemler daha ağır hasarlar yaratıyor.

Piyasalardaki mevcut türbülansın nedeni, temelleri kötüleşmesine rağmen piyasaları sabit tutan hatta yükselten üç çıpanın aşınması.

Birincisi, koronavirüsün gerçeklerden ve korkudan kaynaklanan etkisi arz ve talebi aynı anda yok ediyor. Bu, küresel ekonomik büyümenin ivmesini baltalamış durumda.

İkincisi, merkez bankalarının artık likidite ve düşük faiz oranları enjeksiyonu yoluyla finansal oynaklığı baskılayabilecekleri görülmemekte. Politika faiz oranları Avrupa’da zaten negatifte.

Üçüncüsü, Suudi Arabistan’ın ham petrol fiyatını yüzde 20’den fazla düşüren bir petrol fiyatı savaşı başlatma kararı, küçük petrol şirketlerinin ve kurumsal tahvil pazarının parçalarını zayıflattı.

Sonuç olarak, yükselen varlık fiyatları, ekonomik temellerin işaret ettiği değerlere doğru geri dönmeye başladı; hem de ekonomik temeller kötüleşirken. Bu düzeltme düzensiz bir şekilde gerçekleştiği için finansal dünyaya ve reel ekonomiye toptan zarar verme riski var.

Bugünün çalkantılı piyasaları, 12 yıl önce finansal krizde nasıl davrandıklarını hatırlıyor. Almanya, İtalya ve Japonya’yı da içine alan ülkelerin listesi uzarken ekonomik durgunluk riski de artıyor. Yine de, bugünkü durum ne kadar rahatsız edici olursa olsun, 2008’den önemli bir şekilde farklılık göstermekte.

Bankalar arasında bulunmadığından, tüm modern piyasaya dayalı ekonomilerin sinir merkezlerini, yani ödemelerini ve ödeme sistemlerini tehlikeye atmıyor.

Fakat ne yazık ki, bugün yaşananlar 2008’den sadece daha az güven verici şekillerde farklı.

Hükümetler bugünkü kargaşayı gecikmeli de olsa ele almak için yarış içindeler. Çok uzun süre, büyümeyi desteklemek için para politikasına dayanan dengesiz bir ekonomi politikası karışımı izlediler. ABD Federal Rezervi’nin geçen haftaki piyasalar tarafından kötü karşılanan 50 baz puan indirimi gibi çok fazla politika mühimmatı da verimli bir şekilde kullanılamadı.

 Kötüleşen bir reel ekonominin piyasaları ve piyasaların ekonomiyi sürüklediği kısır döngü haline gelebilecek hali durdurmak için, hükümetler şimdi birkaç şey yapmalı.

Sürdürülebilir bir ekonomik zemin oluşturmak için nokta atış hedefli önlemler kullanmalılar. Bunlar, virüsün yayılmasına engel olacak olan, örneğin bedava koronavirüs testi; sağlık sigortası olmayan Amerikalılara ücretsiz destek gibi toplumun en savunmasız kısmına yönelik politikalar; ve likitsizlik gibi belirli finansal piyasa arızalarını hafifletmenin yolları devreye sokulmalı.

Bu önlemler için aynı zamanda eşgüdümlü bir “bütün hükümet” yaklaşımı kullanmalı. Büyümeyi artırmak için merkez bankası eylemine çok fazla güven duyuldu; hükümetlerin artık üretkenliği artıran gerçek reformlar gerçekleştirmeleri gerekiyor.

Son olarak, hangi toplu eylemlerin uygulanabileceğini belirlemek için ek uluslararası koordinasyon gerekli.

Bu ne kadar hızlı yapılırsa ekonomik dönüşümü o kadar güçlü olur. Nihai iyileşme, her ikisi de tüketici satın alma gücünü artıran son derece düşük mortgage oranları ve enerji fiyatları ile turboşarj edilmeli. Piyasalar bu gelişmeyi ne kadar çabuk görürse, o kadar hızlı düzelecek. Ve bu kez, 2008’den farklı olarak, bu geri çekilme ve ekonomik iyileşme daha gerçek ve kalıcı temellere dayanacak.

Financial Times

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.