İkili ilişkilerde duygusal manipulasyon (Gaslighting)

Gaslighting, karşı tarafın kendinden şüphe etmesini sağlayıp onun psikolojisini bozarak kendine bağımlı hale getiren psikolojik bir şiddet türüdür. Genelde sevdiğimiz ve güvendiğimiz insanlar tarafından buna maruz kalıp ruh halimizin kötüye gitmesine rağmen çoğu zaman bu durumu fark etmekte zorlanırız.

Peki, duygusal olarak manipüle edildiğinizi nasıl anlarsınız?

• Siz küçük bir problemi çözmek isterken karşı taraf birden ayaklanıp ortalığı ayağa kaldırıyorsa
• Karşı tarafın söylemleriyle kendinizden şüpheye düşüp “Demek ki ben kötü bir şey yaptım” diyerek yaşanan sorunlarda susmayı tercih edip koşulsuzca itaat etmeye başladıysanız
• Karşı tarafın her seferinde size hakaretlerde bulunup özgüveninizi zedeliyorsa
• Özür dilemek yerine tekrar sizi psikolojik şiddetle bastırmaya çalışıp aşağılıyorsa
• Gözünüzle gördüğünüz, emin olduğunuz bir durumda bile karşı tarafın sizi suçlamasıyla şüpheye düşüyorsanız
• Karşınızdakinin kendi hayatında da söyledikleriyle yaptıkları birbirini hiç tutmuyorsa (konuşurken dünya iyisi olup iş icraata geldiğinde tam tersi şekilde davranıyorsa)
• Birden bire bağırıp 2-3 dakika sonra sessiz sakin bir tavra bürünerek şefkatli birine dönüşüyorsa
• Ve en önemlisi o sizin hayatınıza girmeden önce özgüven sahibi, kendine değer verip önemseyen, rahat yaşayarak karar vermekte zorlanmayan biriyken; O kişi hayatınıza girdikten sonra, kendinden nefret eden, kendini aşağılayan, özgüvensiz, sesi soluğu çıkmayan, durmadan özür dileyen, kendini açıklayıp ispatlamaya çalışan biri haline geldiyseniz duygusal manipülasyona maruz kalıyor olabilirsiniz.

Peki, bunu nasıl önleyebiliriz?

Karşınızdakinin kendi çıkarları doğrultusunda sizi kullanmasını yani manipüle etmesini önlemenin en iyi yolu kendinize güvenmekle başlar. Özellikle hassas ve duygusal biriyseniz maruz kaldığınız bu durumu önlemek için benlik algınızı geliştirerek kendinizi ortaya koymalısınız. Kendi Önceliklerinizi belirlemeli; istek, duygu ve düşüncelerinizi karşı taraf ile paylaşmalısınız. Olayları kişiselleştirmeden yani kendinizi suçlamadan hayır demeyi öğrenmelisiniz. Sınırlarınızı çizerek kendi sağlıklı ve mutlu dünyanızı yaratabilirsiniz.

Unutmayın, manipülatörler güçlü gibi gözüküp aslında güçsüz ve zayıf olan, kendine değer vermeyen, değersiz hisseden kişilerdir. Özsaygınızın ve özgüveninizin zedelenmesine izin vermeyip kimsenin deneme tahtası olmadığınız sağlıklı günleriniz olsun.

Uzm. Klinik Psikolog Ecem Mizmizlioğlu