Son on yıllık performansı enflasyonu ezdi geçti!

Ludens İleri Finansal Hizmetler’in hazırladığı rapora göre bireysel emeklilik fonları son 14 yılda enflasyonun 180 puan, son 10 yılda 50 puan, son 5 yılda 6 puan ve 2017 yılında da 3,5 puan üzerinde getiri sağladı.

LUDENS İleri Finansal Hizmetler’in Aralık 2017 itibarı ile hazırladığı “Emeklilik Fonları Performans Raporu”na göre Emeklilik Fonları 2017’de TÜFE’nin 3,5 puan, son 5 yılda 6,0 puan, son 10 yılda 50 puan ve Bireysel Emeklilik Sistemi(BES)’nin başladığı 2004 yılından beri ise TÜFE’nin oldukça üzerinde (yaklaşık 180 puan) getiri elde etmiştir.

Bireysel Emeklilik Sistemi uzun vadeli birikimleri esas alan bir sistem olması nedeniyle, raporda analiz dönemleri, 5 ve 10 yıl olarak değerlendirilmiştir. Emeklilik Fonlarının getirilerine uzun vadeli bakılsa da fonlar 2017 yılında 2016 yılında olduğu gibi başarılı performans göstermiş ve getirileri %15,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. 2017’de TÜFE %11,9 düzeyinde artmış ve fonların ortalama getirisi TÜFE’nin 3,5 puan üzerinde gerçekleşmiştir. Yine aynı dönem incelendiğinde fonlar net olarak katılımcılarına mevduatın 3,3 puan üzerinde getiri sağlamıştır.

BES, uzun vadeli birikimleri esas alan bir sistemdir. Sistemin performansı incelenirken uzun vadeli bir bakış açısını korumak önemlidir. Buna istinaden raporda, kısa dönemler yanında (2017 yılı) analiz dönemleri olarak başlangıçtan itibaren (2004), 10 yıl ve 5 yıl alınmıştır. Fonlara genel olarak bakıldığında, başlangıçtan itibaren ortalama %394,2 birikimli ağırlıklı net getiri söz konusudur. 10 yıllık dönem için %174,9, son 5 yılda % 59,5’luk bir getiri sağlanırken, 2017 yılında ise getiri % 15,4 seviyesindedir.

Emeklilik Fonlarının performansları alternatif yatırım araçlarından mevduat faizi ile karşılaştırıldığında fonların 5 yıllık getirilerinin mevduat faizinin 1,6 puan, 10 yıllık getirilerinin ise mevduat faizinin 12,1 puan üzerinde olduğu görülmüştür. Fonlar 2017 yılında da mevduat faizinin üzerinde getiri sağlamıştır.

Hisse Senedi Emeklilik Fonları(portföy içeriğinde minimum % 80 hisse senedi barındıran Emeklilik Fonları)’nın getirilerinin BIST-100 Fiyat endeksi ile karşılaştırıldığında son 10 yıllık dönemde BIST-100 Fiyat endeksinin 48,5 puan, son 5 yıllık dönemde 21,6 puan ve 2004’ten itibaren ise 50,5 puan üzerinde olduğu görülmüştür. Fonlar 2017 yılında yine BIST-100 Fiyat endeksinin üzerinde getiri sağlamışlardır. Uzun vadeli olarak bakıldığında başlangıçtan itibaren Hisse Senedi Emeklilik Fonları %569,7 performans sağlarken BIST-100 Fiyat endeksinin %519,2 arttığı görülmektedir.

Fon kategorileri bazında bakıldığında, başlangıçtan itibaren en yüksek getiri yine Hisse Senedi Emeklilik Fonlarına (%569,7) aittir. Son 10 yılda ve son 5 yılda ise en yüksek getiri Kamu Dış Borçlanma Araçları Fonları kategorisinde sağlanmış iken, 2017 yılında Hisse Senetleri Fonları öne çıkmaktadır.

Karşılaştırma ölçütünün getirisinin üzerinde getiri sağlayan fonların toplam fonlar içerisindeki payına (başarı oranı) bakıldığında, 2017 yılında % 74,8’lik bir başarı oranı mevcuttur Bu analiz karşılaştırma ölçütü getirisi hesaplanabilen fonlarda yapılmıştır. Kıymetli Maden Fonları hemen hemen karşılaştırma ölçütü kadar getiri sağlarken, Hisse Senetleri Fonları ve Karma&Esnek fonlar karşılaştırma ölçütlerinin oldukça üzerinde getiri elde etmişlerdir. Hisse Senetleri Fonları karşılaştırma ölçütlerinin 9,2 puan üzerinde getiri sağlarken Karma&Esnek fonlar ise 7,1 puan üzerinde getirmişlerdir. Üçüncü sırada ise karşılaştırma ölçütlerinin 3,6 puan üzerinde getiri sağlayan Katılım Fonları bulunmaktadır. Başarı oranı en yüksek kategoriler sırasıyla Kamu Borçlanma Araçları, Karma&Esnek Fonlar ve Hisse Senetleri Fonları olmuştur. 2017 yılında fonların ağırlıklandırılmış brüt getirilerinin karşılaştırma ölçütlerinin 2,8 puan üzerinde performans gösterdikleri görülmektedir.

Bireysel Emeklilik Sistemi’nde 2017 yılının en önemli gelişmesi “Otomatik Katılım Sistemi(OKS)”nin hayata geçmesi olmuştur. 14 yıllık geçmişe sahip gönüllü BES’te bugün yaklaşık 7 milyon kişi yer almaktadır. OKS’deki katılımcı sayısı da dikkate alındığında toplam olarak BES ile tasarruf eden kişi sayısı yaklaşık 10 milyondur. Bu rakam toplam nüfusumuzun yüzde 12’sine, çalışma çağındaki nüfusun yüzde 19’una ve toplam aktif çalışanların da yüzde 46’sına denk gelmektedir.

Büyümeye devam eden bu yapının sürekliliğini sağlamanın en önemli bileşenlerinden biri katılımcıların birikimlerinin performansından memnuniyetidir.

Bireysel Emeklilik Sistemi’ne 2017 yılında yaklaşık 287 bin yeni katılımcı girmiştir. Böylece sistem 2017 sonu itibariyle 6,9 milyon katılımcıya ulaşmıştır. Yüzdesel olarak bakıldığında katılımcı sayısındaki yıllık artış %4,3 olmuştur. 45 yaş altında olan ve özel sektörde veya kamu sektöründe çalışan 3,4 milyon kişi OKS ile 2017 yılında sisteme dâhil olmuştur.

BES’e devlet katkısının getirildiği 2013 senesinden bu yana rakamlar incelediğinde, son beş yılda portföy büyüklüğünün yaklaşık 4 katına, katılımcı sayısının da 2 katına çıktığını söylemek mümkündür.

* Rapora Ludens’in (www.ludens.com.tr) ve TKYD’nin (www.tkyd.org.tr) web sitelerinden ulaşılabilir.