Zorunlu trafikte tavan fiyat uygulaması sektörü nasıl etkiledi?

Özellikle tavan fiyat uygulaması sonrası, zorunlu trafik sigortasında prim üretimi nisan ayında yüzde 18, mayıs ayında yüzde 29 düştü. İlk 5 aylık azalış da yüzde 8,5 oldu

Zorunlu trafik sigortasında, 12 Nisan’da ‘tavan fiyat’a geçilmesi sonrası başlayan yeni tartışma devam ederken, bu uygulamanın prim üretimine yönelik ilk sonuçları da ortaya çıkıyor.
Bilindiği gibi tavan fiyatın hemen başında sektör temsilcileri özellikle ‘zarar’ uyarısı yaptı. Sektör temsilcileri, prim üretiminde düşüş ve hasar ödemelerine bağlı olarak yıl sonunda bu branşta 2 milyar lira zarar oluşacağını tahmin ediyor. Uygulamayı hayata geçiren Hazine ise özellikle maliyetlerdeki azalma nedeniyle zarar oluşmayacağını ileri sürüyor. Sektör ile otorite arasında görüşmeler devam ederken, hem yeni uygulamanın yumuşatılması hem trafik sigortası poliçesi düzenlemekten kaçınan şirketlerin yeniden sisteme katılması için çok kaza yapan araçlara yönelik “Riskli Sigortalılar Havuzu” kurulması da gündemde bulunuyor.

Poliçe sayısı yüzde 7,1 arttı

Bu tartışma süreci içinde, tavan fiyat uygulmasının prim üretimi üzerindeki ilk sonuçlarına göz attığımızda dikkat çekici bir azalış olduğunu görüyoruz. Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) verilerine baktığımızda, zorunlu trafik sigortasında 2016 yılının ilk 3 ayına göre bu yılın ilk 3 ayında yüzde 3,7 artışla 2 milyar 950 milyon lira olan prim üretimi, yılın ilk 5 ayında ise yüzde 8,5 düşüşle 4 milyar 723 milyon lira oldu.
Sonuçlara aylık bazda bakınca düşüşü daha rahat görmek mümkün. 12 Nisan’da başlayan tavan fiyat uygulaması sonrası nisan ayında prim üretimi, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17,9 düşüşle 929 milyon liraya, mayıs ayında ise yüzde 28,6 düşüşle 845 milyon liraya indi. Yine TSB verileri göre trafik sigortasındaki bu durum hayat dışı branşlardaki toplam prim üretimi de etkiliyor. Yılın ilk 3 ayın da geçen yılın ilk 3 ayına göre yüzde 11,7 artışla 10 milyar 759 milyon lira olan toplam prim üretimi, yılın ilk 5 ayında ise yüzde 9,1 artışla 16 milyar 939 milyon lira oldu. Toplam açısından aylık bazdaki artışlar ise nisanda yüzde 6,2, mayısta yüzde 3,3’te kaldı. Öteyandan Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nin anlık verileri, zorunlu trafik sigortasındaki üretim düşüşünün haziranda da sürdüğünü gösteriyor. Haziranda prim üretimi yüzde 24,8 düşüşle 829 milyon lira oldu. Yine SBM’ye göre kesilen poliçe sayısı ilk 6 ayda yüzde 7,1 artışla 10 milyon 185 bine ulaştı.

Kötü şoför için ‘havuz’

İşte Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in açıkladığı ve yakında hizmete girecek “Riskli Sigortalılar Havuzu” gibi yeni önlemlerin bu sürece olumlu etki etmesi bekleniyor. Bu uygulamayla sigorta şirketleri, kötü sürücü veya taksi, minibüs gibi sürekli trafikte olan riskli gruplara (1. ve 2. basamak gibi) kesilen poliçelerden aldıkları primleri havuzda toplayacak. Riskli sigorta gruplarının prim ve hasar tutarları şirketler arasında merkezileştirilerek bölüştürülecek. Ayrıca, şirketler devrettikleri primden belli bir payı (yüzde 5), giderler için komisyon olarak alacak. Havuzu Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu yönetecek.

Maddi hasarlı kaza sayısı azaldı

TÜİK’in, 2016 yılıyla ilgili açıkladığı “Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri”ne göre geçen yıl toplamda 1 milyon 182 bin 491 adet trafik kazası meydana geldi. Bunların 997 bin 363 adedi maddi hasarlı, 185 bin 128 adedi ise ölümlü yaralanmalı trafik kazası olarak kayıtlara geçti. 2015’te maddi hasarlı kaza sayısı 1 milyon 130 bin 348, ölümlü yaralanmalı kaza sayısı 183 bin 11 adet oldu. Yine geçen yıl trafik kazalarında 3 bin 493’ü kaza yerinde olmak üzere 7 bin 300 kişi öldü.

Otomobilde haziran ayı fiyatı 518 lira

Tavan fiyatın araç türleri ve kullanım biçimine göre primlere etkisi de dikkat çekici. Örneğin 12 Nisan öncesi nisan ayında otomobiller için ortalama 614 lira olan prim, bu tarih sonrası yine nisan ayı için 491 liraya indi. Bu ortalama fiyat mayıs ayında 496 lira, haziran ayında da 518 lira oldu. Aynı şekilde taksiler için ortalama prim ise sırasıyla 2 bin 405 lira, 1379 lira, 1325 lira ve 1435 lira olarak kayıtlara geçti.

“Toplam prim kaybı 1,7 milyar lira olur”

Yaşanan süreci yorumlayan ve ortalama primlerde yüzde 23 düşüş beklendiğini ifade eden Generali Sigorta Yönetim Kurulu Başkanı Mine Ayhan, şöyle devam etti: “Primdeki düşüşün sigortalılık oranı üzerinde herhangi bir etkisinin olmayacağını düşünüyoruz. Trafiğe çıkan araç sayısındaki artış ve tavan primin aylık yüzde 1 artması dikkate alındığında yıl sonu itibarıyla prim kaybının 1,7 milyar lira olacağını öngörüyoruz.”

Rekabete açık olan sistemlerin, her halükarda tüketicinin yararına olduğunu da vurgulayan Ayhan, özellikle kaza yapan sürücülerin primlerindeki artışın caydırıcı etkisinin, sürüş güvenliğine katkı sağlayacağını belirtti. Ayhan ayrıca, konuşulan ‘havuz’ sistemiyle tavan prim uygulaması sonrası hasar geçmişi olumsuz olan sürücülere ilişkin poliçelerin belli sigorta şirketlerinde yoğunlaşması riskinin bertaraf edilmesinin düşünüldüğünü söyledi. (Dünya / Serhat Aligil)