VOX: COVID-19 sonrası dönemde bankacılık değişiyor

Covid-19 sonrası bankacılık sektöründe ciddi değişimler bekleniyor.

Dünya büyük ve senkronize bir ekonomik krize tanık oluyor. 2020 için tahminler, rekor sayıda ülke negatif oranlarla büyürken küresel GSYİH’da %6’lık bir daralma bekleniyor (OECD 2020). Gelişmiş ekonomiler, GSYİH’larında Büyük Buhran’dan bu yana görülmeyen ölçekte ve hatta daha büyük bir küçülmeye maruz kalacak.

Şüphesiz, şirketler arasında büyük ölçekli iflaslar ortaya çıkacağı ve hane halkı arasında bir iflas dalgası gelebileceği için bankalar stres altına girecek. Buna ek olarak, bankaların krize daha güçlü sermaye ve daha likit girmelerine rağmen, krizin büyüklüğü muhtemelen şimdiye kadar yapılan birçok stres testinde öngörülen seviyeyi aşacak (ECB 2020).

Kriz, bankalar üzerinde artan rekabet baskısı anlamına gelen ve özellikle bazı bölgelerde karlılıklarını düşüren birkaç eğilimin son on yıldaki birleşiminin üzerine eklendi. Bankaların geleceği ile ilgili CEPR / IESE serisindeki ikinci raporda küresel salgının artmasa da devam edeceğini ve dolayısıyla zaten var olan bu eğilimlerin çoğunu, özellikle dijitalleşmeyi hızlandıracağını iddia ediyoruz. Ekonomik kriz, kısa vadede nefes almayı sağlamak amacıyla bankacılık sektörünün istikrarını da göz önüne alarak reel ekonomiye borç vermeyi teşvik etmek için politika tepkilerini tetiklerken, orta vadede birçok bankacılık sisteminin derinlemesine yeniden yapılandırılması gerekecek.

Düşük faiz oranları, düzenleme ve banka iş modeli

On yıldan uzun bir süredir düşük faiz oranları ve düşük büyüme oranları olan bir dünyada yaşıyoruz. Bu sürekli düşük oranlar, özellikle net faiz marjlarını düşürerek, özellikle vade dönüşümüne ve net faiz gelirine daha fazla bağımlı olan kurumlar için, borç verme standartlarının zayıflaması yoluyla banka kârlılığını olumsuz etkiledi. 2007-2009 mali krizinin ardından, bu serinin ilk raporunda analiz edildiği gibi, bu dönemde ihtiyati gereksinimler, düzenleyici inceleme ve uyum maliyetlerinde bir artışa tanık olduk.

Diğer yandan bu politika adımları, mevcut ortamda çok faydalı olan daha dayanıklı bir bankacılık sektörünün oluşmasına katkıda bulundu. Bununla birlikte, aynı zamanda daha sıkı kurallar, bankaların gölge bankalara göre rekabet gücünü azaltırken bazı ticari faaliyetlerin bankacılık sektöründen gölge bankalara göç etmesine katkıda bulundu. Üstelik, daha sıkı düzenleme bankaların karlılığı üzerinde baskı yarattı.
Şekil 1 Banka karlılık oranları Avrupa ve Japon bankalarında düşmekte

Kaynak: Datastream; BIS hesaplamaları.

Covid-19 krizi büyük olasılıkla faiz oranlarının daha uzun süre düşük kalacağı anlamına geliyor. Her ne kadar kısa vadede bankalar likidite kanalı olmaktan ve merkez bankası desteğine erişimden faydalanacak olsalar da, reel ekonomiyi etkileyen derin kriz, takipteki kredilerde yeni bir artışa yol açarak bankaların ödeme gücünü bir kere daha tehdit edebilir.

Dijital para, FinTech, BigTech ve bankalar

Covid öncesi dünyadaki ek bir gelişme, dijital teknolojilerin muazzam uygulaması ve yeni rakiplerin ortaya çıkmasıydı. Bunlar birçok yeni ürün ve hizmete alan açarken yerleşik bankaların verimliliğini artırmaya yardımcı olmuş olsa da, yeni firmaların girişi ile geleneksel banka iş modellerini rekabeti artırarak tehdit etmişlerdir.

Teknolojinin banka iş modelleri üzerindeki etkisi büyük oldu. Teknolojik gelişmeler ödeme sistemlerini, sermaye piyasası faaliyetlerini, kredi kullandırma ve mevduat tahsilatını etkiledi. Dijital para ve dijital ödemeler gibi birçok faaliyet hayata geçti. Bankalar on yıllardır mevduatların kanunen korunması ile, merkez bankası sistemine özel erişim ve kredi kartı şirketleri ile yakın ortaklıklar yoluyla dijital para ve ödemeleri kontrol etmişlerdi. Bugün rekabet, bankaların bilançosunda yer almayan çeşitli dijital varlıklardan kaynaklanıyor: kripto para birimleri, elektronik cüzdanlar, stabilcoinler veya bir telekom sağlayıcısıyla olan hesaplar. Yeni girenlerin rekabet avantajı varlıkların kendisine değil, onunla ilişkili ödeme teknolojisine dayanmakta. Ödemelerin rahatlığı ve tüketicilerin ve işletmelerin Covid krizinin hızlandırdığı büyüyen dijital yaşamının diğer bölümlerine olan bağlantılar başarının anahtarı olmuş durumda. Çin’deki teknoloji şirketlerinin veya Afrika’nın bazı bölgelerindeki mobil telekom sağlayıcılarının ödemelerindeki ağırlık, değişim derecesinin örnekleri.

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.