Alışkanlıklarımızı tasarlamak

Yeni normale uyum sağlamanın sırrını buldum: Alışkanlıklarımızı tasarlamak

Pandemi dönemiyle beraber hayatımızda pek çok değişiklik oldu. Kimisi bizim bilincimiz dahilinde olurken kimisi tamamen bizden bağımsız gerçekleşti. Tam da bu dönemde pek çok yeni alışkanlıklar edindirerek veya kendimizi edinmeye zorlayarak oldukça değiştik. Peki bu alışkanlıklar neler? Bu soruyu sormadan önce alışkanlık hakkında daha net bilgi edinmemiz gerekiyor. Ancak bu sayede bilinçli bir alışkanlık tasarımı oluşturabiliriz.

Alışkanlık Nedir?

Alışkanlık tanımı aslında oldukça özneldir. Kimileri bunu sigara, alkol, ders, müzik olarak tanımlar; kimisi için ise yolda yürürken kaldırım çizgilerine basmamaktır. Oldukça geniş bir anlam yelpazesine sahip olan bu terimin bir ucu oldukça tehlikeli sonuçlar doğururken diğer ucu oldukça masum hatta faydalı bile olabilir. Bilimsel bir tanım yapmak gerekirse alışkanlık, gün içerisinde düşünmeden ve bir patern içerisinde yaptığınız hareketlerinizdir. Tanımdan da anlaşılabileceği gibi bu olguyu olumlu veya olumsuz bir duruma çekmek tamamen bizim elimizde. Dolayısıyla alışkanlıkların kontrolü hatta bunların kişinin kendisi tarafından bilinçli oluşturulması çok mühim. Alışkanlıklarımız bu denli önem arz ederken bunları kontrol altına almamız gerektiği günümüzde su götürmez bir gerçek. Peki alışkanlıklarımızın temel mekanizmasını anlamadan bunu yapmamız mümkün mü? Pek mümkün görünmüyor. O halde gelin alışkanlıkların mekanizmasını anlamaya döngüleri öğrenerek başlayalım.

Alışkanlık Döngüsü Nedir?

Bu konuda oldukça bilinen ve bu alanda hatırı sayılır derecede bilgi içeren bir kitap olan Charles Duhigg’in Alışkanlıkların Gücü (Power of Habits) kitabında yer alan alışkanlık döngüleri açıklamaları ile sözlerime başlamam, sizlerin de kafasına konunun daha rahat oturması açısından verimli olacaktır. Charles Duhigg’in kitabında bahsettiği üzere alışkanlık döngüsünde üç temel kahraman yer almakta. Bunlar İşaret (Cue), Rutin (Routine), Ödül (Reward) olarak sıralanmakta.

Aslında bu döngüyü anlatmak oldukça basit. Alışkanlık döngüsü bir işaret yardımıyla başlıyor. Bunu arkadaşlarınızla beraber zaman geçirirken birinin parmaklarını çıtlatması ve sizin bunu görmenize benzetebilirsiniz. Ardından ikinci adım olan rutin noktasına geliyoruz. Aldığınız işaret sizi bir rutinin içerisine sokuyor. Tıpkı sizin düzenli aralıklarla parmak çıtlatmaya başlayacağınız gibi. Bu rutin tabi ki bir ödül ile sonuçlanacaktır. Aksi halde neden yapasınız, öyle değil mi? Bu durumu da parmaklarınızı çıtlattıktan sonraki rahatlama hissi olarak açıklayabiliriz. Ödülünüzü yani rahatlama hissinizi elde ettikten sonra bir sonraki işaretin gelmesi beklenir. Bu döngü bu şekilde devam eder ve içine hapsolabilirsiniz. Bunun olumsuz çağrışım yaptığının farkındayım fakat pek çok kişiye faydası olan alışkanlık göz ardı edilmemeli. Bu örnek verdiğimiz alışkanlık parmak çıtlattığınızda eklem sıvınızın yerinin değişmesinden dolayı size uzun vadede zarar verecek bir durum olmasına karşın, aynı döngüyü evinizde düzenli çalışmak olarak oluşturursanız bunun size oldukça fayda sağlayacağı su götürmez bir gerçektir.

Alışkanlıkların Hayatımızdaki Yeri Nedir?

Bütün bu alışkanlık analizi yapmamızın sebebi nedir? Tabi ki günlük hayatımızda çok büyük bir payının olması. Farkında dahi olmadan hayatımızın temel taşlarından biri haline gelmiş pek çok alışkanlığımız bulunmakta. Bu konuyu düşünürken genelde insanların aklına önce olumsuz alışkanlıklar gelir. Örneğin sigara, alkol, kafein gibi. Bunlar bizi fiziksel ve psikolojik açıdan olumsuz etkileyen, kimi zaman kurtulmak istediğimiz alışkanlıklardır. Bunların doğru olmadığını bilmemize rağmen hala devam ediyor olmamızın sebepleri az önce anlattığım alışkanlık döngüsü içerisindeki ödül mekanizması tabi ki. Alkol aldığınızda size verdiği zevk bir sonraki yudumu ardından bir sonraki bardağı içmenize sebep olur. Aynı döngüyü işinizde çalışırken de yaparsınız. Fakat bu duruma motive olmak daha zordur. Bunun sebeplerini elbet hepimiz analiz edebiliriz. Çalıştığınızda alacağınız ödül uzun vadeli olacaktır fakat alkol sigara gibi alışkanlıklarda ödülünüzü çok kısa bir süre içinde alırsınız. Dolayısıyla sahip olduğumuz ve edinmeye çalıştığımız düşündüğümüzden daha fazla benliğimize işlemekte. Bunların kişinin kontrolünde olması kişiye oldukça avantaj sağlayacaktır. Bu noktada birazdan bahsedeceğim alışkanlık tasarlama alanında bir koçluk eğitimi almanız kendinize yapacağınız en büyük iyiliklerden biri olabilir.

Yeni Normallerde Alışkanlığın Önemi Nedir?

Yeni normaller, pandemi koşullarının bize sunduğu ve alışması oldukça zor bir zaman dilimi olarak isimlendirilebilir. Tam olarak ne zaman başladığını ve biteceğini analiz etmek pek de mümkün görünmüyor. Fakat bu süreç içerisinde bi şekilde hayatımıza devam etmemiz gerekmekte. Bunun oldukça zor olmasının sebebi pek çok parametrenin pandemi koşullarında değişmiş olması. Sosyal canlılar olarak biz, bu sürecin ne zaman biteceğini bilmeden evlerimize kapandık. Dolayısıyla çalışmak, belirli şeylere odaklanmak oldukça zorlaştı. Bunların üstesinden gelmek için her birey kendine has yöntemler geliştirdi. Kimisi iş veya okul yükünü hafifletip erteleyerek bu sürecin bitmesini bekliyor, kimisi ise evde bulunduğu fırsatı faydalı şekilde değerlendiriyor. Bütün bu geliştirilmeye çalışılan taktikler, yöntemler aslında temelde alışkanlık tasarımı yolları ile kesişiyor. Bu süreci en verimli geçirmeniz tamamen yapacağınız planlamalarla ilgili. Elbette psikolojik destek de bu dönemde oldukça mühim fakat temel olarak düzene girmenizi sağlayacak unsur alışkanlıklarınızla ilgili olacaktır. Dilerseniz gelin bu süreçte nasıl alışkanlıklar tasarlayabiliriz veya kimisinden nasıl kurtulabiliriz, bunları analiz edelim.

Alışkanlık döngüsünü kullanarak yeni normallerde nasıl alışkanlıklar tasarlayabiliriz?

Uzun süreler evimizde bulunduğumuz bu dönemlerde çalışmak ve odaklanmak hatta psikolojik olarak çökmemek oldukça zor, bunun farkındayız. Gelin bunları nasıl çözebiliriz ona odaklanalım. Yeni normallerde karşımıza çıkan ve ofis/okul hayatımızda karşılaşmadığımız belirli sorunlar mevcut. Bunlara karşı nasıl alışkanlıklar tasarlanabilir veya bunların etkisi nasıl minimalize edilir bunu inceleyelim.

Hareketsizlik Problemi

Yeni normallerin bizden aldığı bir diğer şey günlük adım sayımız oldu. Bu durum da beraberinde hantallık getirdi. Pek çoğumuz bu durumdan rahatsızız fakat bunu bir alışkanlık haline getirdiğimiz için kurtulması zor bir duruma dönüştü. Sürekli vücudumuza besin alıp bu besinlerin yıkımı için hiçbir efor sarf etmeyerek uzun süreçler geçiriyoruz. Tabi ki bu dur denilmesi gereken önemli bir nokta. Sürekli hareketsiz olmak beraberinde bizlere kilo aldırabilir buna ek olarak çeşitli noktalarda odaklanmanızı da engelleyecektir. Bu süreçte de egzersiz ve diyet hayati önem taşımakta. Bu konularda destek alarak kendi psikolojik ve fiziksel sağlığınıza dikkat etmeniz önem arz etmekte.

Zaman İçerisinde İzole Olma

İzole olma terimi kimi insanlarda olumlu çağrışım yaparken kimisinde tam tersi tam bir panik sebebi olabilir. Biz bu konuyu biraz nötr ele almaya çalışalım. Uzaktan çalışıyor veya eğitim alıyorsanız belirli dönemlerde izole olmanız oldukça normal. Fakat bu tarz sosyal iletişimin mühim olduğu alanlarda izole olmanız işlerinizi zorlayabilir. Hiç gitmediğiniz bir okulda online olarak bulunmak oldukça zor fakat mümkün olduğunca kopmamaya çalışarak bu sürecin üstesinden gelmek mümkün.  Kendinizi geliştirdiğiniz veya bireysel ürünler ortaya koyduğunuz süreçlerde izole olmanız faydalı olabilir fakat sosyal hayattan kopmamanız yeni normalleri yaşadığımız bu süreçte oldukça önemli.

İletişimsizlikten Dolayı Doğan Sorunlar

Online süreç pek çok konuda bizi kısıtlamakta. Çeşitli görüntülü görüşmeler, sesli görüşmeler gibi çözümlerimiz olsa da karşılıklı oturup konuşmanın verimini maalesef hiçbiri verememekte. Bu durum Çeşitli iletişim sorunlarını doğuruyor. Bunlara alınabilecek en iyi önlemlerden biri profesyonel anlamda destek almak. Yaşadığınız özgüven ve iletişim sorunlarınızı çözmek için çeşitli koçluk hizmetlerine de başvurabilirsiniz.

Bahsettiklerimi toparlamak gerekirse şunu çok rahat söyleyebilirim ki alışkanlıklarımız hayatımızın büyük bir parçası. Alışkanlık tasarımı ile ilgili pek çok kaynak mevcut. Yazıda da bahsettiğim üzere Charles Duhigg’in Alışkanlıkların Gücü (Power of Habits) kitabı bu konuya dair oldukça açıklayıcı bir kaynak. Bunun yanında alışkanlıklarınızı tasarlamak ve kendinizi yeni normalde daha güvende hissetmek için profesyonel koçluk hizmetlerim hakkında bilgi almak isterseniz websitem https://www.baharselman.com/stratejikongorusme üzerinden ücretsiz öngörüşme talebinde bulunabilirsiniz.

Aynı zamanda bu konuyla ilgili gerçekleşecek olan ücretsiz eğitimime de bu linkten kayıt olabilirsiniz.

https://kubist.net/event/yeni-normalde-aliskanlik-tasarimi/

Sizi mutlu edecek alışkanlıklar kazanmanız dileği ile.