Libor Nedir? Libor nasıl hesaplanır ve neden önemlidir?

Libor faiz oranları borsalar, bankalar, merkez bankaları, tahvil ve bono piyasaları dahil paranın ve borçlanmanın geçtiği her alan için çok önemlidir.

Peki, libor nedir, Libor nasıl hesaplanır , Libor faizi oluşturan bankalar, hangileridir, Libora dahil olan bankalar hangileridir?

Libor nedir?

Libor, açılımıyla London Interbank Offered Rate , Londra bankalar arası para piyasasında likiditesi yüksek bankaların birbirlerine Amerikan Doları üzerinden borç verme işlemlerinde uyguladıkları faiz oranıdır.

Başka bir şekilde açıklamak istersek, Londra’da önde gelen 18 bankanın interbank piyasasında kendi aralarında borç alıp verirken istedikleri faiz oran ortalamasıdır. Her gün Londra saati ile 11:00’de sabitlenir. Küresel oranlara bakmak için tıklayınız

Temerrüt nedir? Temerrüte düşünce ne olur? TIKLAYIN!

Libor faizinin bir diğer özelliği FED faiz indirimlerinin etkisini azaltabilmesi ile ilgilidir. FED faiz indirimi yapsa da London Interbank Offered Rate oranlarının yüksek olması veya yükselmeye başlaması, faiz indiriminin piyasaya yansıma ihtimalini azaltmaktadır. Bu nedenle piyasada parasal genişleme ihtimalini sadece FED faiz oranlarındaki azalmaya değil LIBOR oranlarındaki düşüşe bakarak da değerlendirmek gerekmektedir.

Libor Faizi Oluşturan Bankalar

• Bank of America
• Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ
• Barclays Bank
• BNP Paribas
• Citibank NA
• Credit Agricole CIB
• Credit Suisse
• Deutsche Bank
• HSBC
• JP Morgan Chase
• Lloyds Banking Group
• Rabobank
• Royal Bank of Canada
• Société Générale
• Sumitomo Mitsui Bank
• Norinchukin Bank
• Royal Bank of Scotland
• UBS AG

Aslında resmi adı BBA LİBOR’dur (British Bankers Association LIBOR) ve BBA tarafından organize edilmektedir. 31 Ocak 2014’de BBA idaresi’nin Intercontinental Exchange (ICE) geçmesiyle birlikte günümüzde ICE LİBOR olarak bilinmektedir.

Forex nedir ve Forex piyasasına ilgi neden canlı için TIKLAYIN!

Konu olan Para Birimleri

Faiz oranları günümüzde 10 farklı para birimi ile hesaplanmaktadır. 1986 yılında uygulanan ilk sabitlemede sadece Amerikan doları, İngiliz sterlini ve Japon yeni kullanılmıştı. Sonraki yıllarda sisteme daha fazla para dahil edilerek 20’ye yakın para biriminin faiz oranları ortak olarak belirlendi. 1999’da kabul görüp 2002 yılında kullanılmaya başlayan Euro, Libor’a 2000 yılında entegre olmasıyla listedeki para birimi sayısı 10’a geriledi. Şuan kullanılan para birimleri şunlardır;

• Avustralya doları (AUD)
• Kanada doları (CAD)
• İsviçre frankı (CHF)
• Danimarka kronu (DKK)
• Euro (EUR)
• İngiliz sterlini (GBP)
• Japon yeni (JPY)
• Yeni Zelanda doları (NZD)
• İsveç kronu (SEK)
• Amerikan doları (USD)

Arbitraj nedir? Küçük yatırımcı arbitraj yapabilir mi? TIKLAYIN!

Nasıl Hesaplanır?

En basit haliyle hesaplamada kesilmiş aritmetik ortalama kullanılır. Katılımcı bankaların verdikleri faiz oranları küçükten büyüğe doğru sıralanır, Ardından aritmetik ortalaması alınmadan önce ilk ve son çeyrek çıkarılır ve kalan verilerin aritmetik ortalaması alınır. Örnek vermek gerekirse katılımcı bankaların verdiği 16 faiz oranının ilk 4 ve son 4 çıkarılır. Geriye kalan 8 oranın aritmetik ortalaması alınır. Belirlenen bu ortalama oran BBA’nın belirli bir para, vade ve belirlenen gün için faiz oranı olarak açıklanır. Bu işlem bir geceden (over night ) 12 aya kadar olmak üzere , 15 farklı dönem ve kote olan 10 para birimi için faiz oranını belirleme amacıyla 150 kez tekrarlanır.

Swap nedir, faiz swapı hangi borsalarda var? Tıklayınız!

• Katılımcı bankayı BBA belirler.
• BBA London Interbank Offered Rate oranını belirlemede BBA Yönetim Grubu ( LİBOR Steering Group) ile birlikte çalışır.
• BBA günlük verileri belirlemek ve yayınlamak için Reuters’i kullanır.Reuters BBA’yı temsilen işlemleri gerçekleştirir.

Libor’un nasıl hesaplandığına dair somut bir örnek vermek gerekirse ; Katılımcı olan 16 banka olduğunu varsayalım. Bu bankalar Q,W,E,R,T,Y,U,O,P,A,S,D,F,G,H,J bankaları olsun. Her bankanın belirlediği faiz oranları yüksekten küçüğe doğru sıralanır.

1. Q Bankası %6 9. P Bankası %3.50
2. W Bankası %5 10. A Bankası %2.10
3. E Bankası %4.50 11. S Bankası %7
4. R Bankası %5.10 12. D Bankası %6.50
5. T Bankası %2.90 13. F Bankası %7.50
6. Y Bankası %4.10 14. G Bankası %2.50
7. U Bankası %2 15. H Bankası %3
8. O Bankası %3.10 16. J Bankası %5

Elimizde olan banka faiz oranı verilerini büyükten küçüğe sıralayıp ilk çeyrek ve son çeyreği çıkardığımızda kalan veriler aşağıdaki şekilde oluyor ;

1. H Bankası %3 Bu veriler bu şekli ile kesilmiştir. Aritmetik
2. O Bankası %3.10 ortalamasını alalım.
3. P Bankası %3.50
4. Y Bankası %4.10
5. E Bankası %4.50 3 + 3.10 + 3.50 + 4.10 + 4.50 + 5 + 5 + 5.10
6. W Bankası %5 8
7. J Bankası %5
8. R Bankası %5.10 Aritmetik ortalama 4,1625 oluyor ve bu oran LİBOR diye isimlendirilir.

Libor Neden Önemlidir?

Piyasalarda bu faiz dışında referans olarak kullanılan başka kısa süreli faiz oranları da vardır. Kısa süreli faiz oranları çeşitli finansal varlıklar için referans niteliğindedir. Göstergelerin sağlam, dikkatli ve doğru belirlenmiş olması, bu finansal varlıklar ve işlem gördüğü piyasalar için çok önemli değerlerdir. Aynı zamanda kısa süreli faiz oranları, uzun süreli faiz oranlarının belirlenmesinde ve bazı makroekonomik veriler için referans olmaktadır. Bundan ötürü kısa süreli faiz oranları belirlenirken şeffaf, güvenilir ve risksiz olmalıdır. Bu yüzden en yaygın olarak kullanılan kısa süreli faiz oranı LİBOR’dur.

London Interbank Offered Rate uzun süredir yerleşmiş, kurulmuş istikrarlı bir orandır.
Oldukça geniş uluslararası bir kullanıma sahiptir.
Şeffaf bir işleyişi vardır.
Oldukça güçlü bir orandır.
LİBOR’un belirlenmesindeki katılımcı bankalar, piyasadaki en aktif ve en yüksek kredi değerliliğine sahip bankalardır. LİBOR bu yüzden gerçekten önemli bir referanstır.

Libor’a Benzer Faiz Oranları

LIBOR dünya çapında kabul gören bir faiz oranı olmasına rağmen bu faiz oranına benzer bölgesel olarak kullanılan başka faiz oranları da bulunmaktadır. Örneğin özellikle Avrupa Bölgesi’nde sıkça kullanılan Euribor, Asya bölgesinde kullanılan Tokyo Bankalararası Faiz Oranı TIBOR, Çin Şangay Bankalararası Faiz Oranı Shibor ve Hindistan Bankalararası Faiz oranı olan MIBOR bölgesel olarak kullanılan diğer faiz oranlarıdır.2

Yazar: İsmail Orhun Alkan

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.