Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) nedir, ne iş yapar, SPK lisansı nedir

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) nedir, ne iş yapar, SPK lisansı nedir?

SPK, sermaye piyasasını düzenlemekle görevli kamu kuruluşudur. Sermaye piyasası ile ilgili usul ve esasları belirleme yetkisi olan bir kurumdur.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), düzenleyici ve denetleyici bir kamu kurumudur. İdari ve mali özerkliğe sahiptir. Sermaye piyasasındaki düzenlemeler, sermaye piyasası hukukunun temel kaynaklarından biri olarak gerçekleştirilir.

SPK, sermaye piyasalarında yatırım ve işlem yapan şirketler ve kuruluşların faaliyet alanları ile ilgili kural ve esasları belirler, gerekli izinleri verir ve gerekirse çeşitli yaptırımlar uygulayabilir.

SERMAYE PİYASASI KURULU TARİHÇE

SPK, 30 Temmuz 1981 tarihinde yürürlüğe giren 2499 sayılı “Sermaye Piyasası Kanunu” ile faaliyetlerine başlayan bir kamu kuruluşudur. Resmi kuruluşu, 25 Ocak 1982 tarihinde gerçekleşmiştir.Amacı SPK, halkın tasarruflarını menkul kıymetlere yatırmasını ve iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın olarak katılmasını sağlamak amacını güden bir kuruldur. Tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını gözetir. Sermaye piyasasının açıklık, kararlılık ve güven içinde çalışmasını sağlamayı amaçlar. Sermaye piyasasını düzenleyip denetlemek de diğer amaçları arasındadır. Kurul, amaçlarına yönelik hedeflere kanun, yönetmelik ve tebliğlerle düzenlemeler yaparak, piyasaların gözetim ve denetimini sağlayarak ulaşmaya çalışır.

Kurulun temel amaçları şunlardır;

Sermaye piyasalarının ve kurumlarının işleyiş kurallarını belirlemek,

Piyasadan fon kullanan şirketlerin belli kurallara uygun olarak en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak,

Sermaye piyasasına yatırım yapan tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarını korumak,

Piyasaların adil ve etkin çalışmasını sağlamak.

Kurul Yapısı ve Birimleri

SPK, Başbakanlığa bağlı olarak görev yapan bir kamu kurumudur. SPK başkanları, 5 yıl görev yapmak üzere seçilir. Seçilen başkan; Başbakan, Bakanlar Kurulu veya ilgili bakan kararı gibi idare tasarrufla görevden alınamaz.

Üst Kurul, 7 üyeden oluşur. 1981 yılında çıkarılan 2499 sayılı “Sermaye Piyasası Kanunu” ile kurulan SPK’nın görev, yetki ve sorumlulukları; bu kanunu yürürlükten kaldıran 6.12.2012 tarihli 6362 sayılı “Sermaye Piyasası Kanunu” ile yeniden düzenlendi. İdari ve mali özerkliğe sahip bir kamu tüzel kişisi olan SPK, görevlerini yerine getirmek için yetkilerini bağımsız olarak kullanır.

SPK, genellikle “tebliğ” olarak çıkarttığı düzenlemeleri, “yönetmelik” şeklinde de yapabilir. Ekonomik koşullara uyum sağlamak ve uygulamaları belirli esaslara bağlamak için “Kurul İlke Kararları” yayınlanabilmektedir.Kurul Karar Organı, 1 başkan, 2 başkan yardımcısı olmak üzere toplam 7 üyeden oluşur. Üyeler, Bakanlar Kurulu tarafından atanır.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) nedir? Tıklayınız!

Üyelerden en az birinin hukuk fakültesi mezunu olması, en az birinin 10 yıl özel sektör sermaye piyasası kurumlarında deneyimi olması, en az birinin Kurul’da asgari 10 yıl çalışmış olması şartı aranır.

Üyelerden biri Bakanlar Kurulu tarafından başkan olarak görevlendirilir.

Kurul Karar Organı başkanı ve üyeleri, 5 yıllığına seçilir. Süreleri dolan başkan ve üyeler bir kereliğine tekrar atanabilir.

Kurul başkanına bağlı başkan yardımcılıklarının altında çalışan hizmet birimleri ise şunlardır;

Denetleme Dairesi,

Ortaklıklar Finansmanı Dairesi,

Aracılık Faaliyetleri Dairesi,

Kurumsal Yatırımcılar Dairesi,

Piyasa Gözetim ve Denetim Dairesi,

Araştırma Dairesi,

Muhasebe Standartları Dairesi,

Bilgi İşlem, İstatistik ve Enformasyon Dairesi,

Hukuk İşleri Dairesi, İdari ve Mali İşler Dairesi,

Kurumsal İletişim Dairesi,

Strateji Geliştirme Dairesi.

Görev, Yetki ve Sorumlulukları SPK, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile verilen görev, yetki ve sorumlulukları yerine getirmekle yükümlüdür. Bu kapsamda görev, yetki ve sorumluluklarını şöyle sıralayabiliriz; Kanunun emrettiği uygulamaları yerine getirmek, öngörülen neticelerin sağlanmasını temin etmek için gerekli olan işlemleri yapmakKamunun zamanında ve doğru bir şekilde aydınlatılmasını sağlamak amacıyla çeşitli kararlar almak

Borsa nedir? Tıklayınız!

Kurumların ve ortaklıkların bağımsız denetimini yapmak; derecelendirme, değerleme ve bilgi sistemleri denetimlerini yapmak; bu faaliyetlere ilişkin şartları ve çalışma esaslarını belirlemek; bu şartları yerine getirenleri listeler halinde ilan etmek

Finansal istikrar ve ulusal veya uluslararası mevzuatın gereklerinin sağlanması amacıyla diğer finansal düzenleyici ve denetleyici kurumlarla iş birliği yapmak, bilgi alışverişinde bulunmak.

Muadil yabancı kurumlar ile sermaye piyasalarıyla ilgili bilgi alışverişinde bulunmak, belge taleplerini karşılamak, yabancı kuruluşların Türkiye’deki merkez, şube veya ortaklıkları ile hizmet aldıkları kurumlarda denetim yapılmasına olanak sağlamak, gerekli idari tedbirlerin alınmasına yardımcı olmak

Yeni sermaye piyasası kurumlarına ve araçlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemek ve bunları denetlemek

Halka açık ortaklıklarda görev alacakların, sermaye piyasası kurumlarının yönetici ve diğer çalışanlarının mesleki eğitimini temin etmek, mesleki sertifikasyonlarına ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu amaçlarla merkez veya şirket kurmak ve esaslarını belirlemek

Yatırımcı ve tasarruf sahiplerine yatırım tavsiyesinde bulunacak kişiler ve kuruluşların uymaları gereken ilke ve esasları belirlemek

Kamuyu Aydınlatma Platformu’nun (KAP) işletim ve çalışma esasları ile kurula yapılacak bildirim ve başvuruların usul ve esaslarını belirlemek

Sermaye piyasası kurumlarının, halka açık şirketlerin, borsaların ve öz düzenleyici kuruluşların bilgi sistemlerinin işletimine ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemek

Yerli veya yabancı akademisyenlere, çalışma gruplarına ve kişilere sermaye piyasalarına ilişkin bilimsel araştırmalar yaptırmak

Uluslararası kuruluşlar, mali, iktisadi ve mesleki teşekküllerin çalışmalarına katılmak, ortak projeler geliştirmek

Sermaye piyasaları ile ilgili uluslararası kuruluşlara, mali, iktisadi ve mesleki teşekküllere üye olmak (SPK Başkanı Dr. Vahdettin Ertaş – 2017)

SPK Başkanları SPK’nın ilk başkanı Prof. Dr. İsmail Türk’tür. Dr. Vahdettin Ertaş ise, 01 Ocak 2013 tarihinden itibaren SPK başkanlığı görevini yürütmektedir.

SPK’da görev yapmış başkanlar ve görev yılları şöyledir;

Prof. Dr. İsmail Türk (13.01.1982 – 26.05.1988)

Prof. Dr. Mehmet Şükrü Tekbaş (26.05.1988 – 15.06.1992)

Doç. Dr. Yaman Aşıkoğlu (25.06.1992 – 06.10.1994)

Doç. Dr. Ali İhsan Karacan (14.10.1994 – 16.10.1997)

Prof. Dr. Muhsin Mengütürk (16.10.1997 – 16.10.2000)

Doç. Dr. Doğan Cansızlar (20.11.2000 – 17.11.2006)

Doç. Dr. Turan Erol (02.07.2007 – 20.02.2009)

Prof. Dr. Vedat Akgiray (18.03.2009 – 30.12.2012)

Dr. Vahdettin Ertaş (01.01.2013 – …)

SPK’ya Bağlı Kurum ve Şirketler Sermaye Piyasası Kurulu’na bağlı olan kurum ve şirketler şunlardır;

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (Borsa İstanbul A.Ş.)

İstanbul Altın BorsasıVadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş. (Borsa İstanbul A.Ş. altında birleşti.)

İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş.Merkezi Kayıt Kuruluşu

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği

Halka açık şirketler

Aracı kuruluşlar

Yatırım fonları ve ortaklıkları

Portföy yönetim şirketleri

Bağımsız denetim kuruluşları

Derecelendirme kuruluşları

Gayrimenkul yatırım ortaklıkları

Yatırım danışmanlığı şirketleri

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.