Swap hattı nedir? Türkiye’nin swap hattındaki durumu nedir?

Swap hattı nedir ve Türkiye’nin swap hattına girme durumu nedir, son gelişmeler neler?

İşte merak edilenler…

Swap, finans piyasalarında; iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde farklı faiz ödemelerini ve / veya farklı para birimlerini karşılıklı olarak değiştirdikleri takas anlaşmasına “swap sözleşmesi” deniyor.

Swap piyasasında ağırlıklı döviz swapları ile faize dayalı swap sözleşmeleri işlem görüyor.

Swap hattı nedir?

Bir bankacılık uygulaması olan swap hattı,  bir merkez bankasının (genellikle Amerika Birleşik Devletleri Federal Rezerv ) döviz sıkıntısı hafifletilmesi amacıyla, yabancı bankanın yerli para birimi para eşdeğer miktarda yabancı bir banka ile bir döviz karşılığında takas yapmasıdır.

2000’lerin sonundaki küresel likidite krizi sırasında sıkça başvurulan swap hattı uygulaması ile merkez bankaları kendi para birimlerini diğer bankalara verip, yabancı para birimi alabiliyor. Böylece piyasaya likidite sağlanarak, herhangi bir ülkenin döviz bulma ya da ödeme yapma sıkıntısı yaşamasının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Swap hattı ne zaman ve neden kuruldu?

Swap hattı, Fed’in 2007 yılında Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İsviçre Ulusal Bankası ile başlattığı bir uygulama.

Piyasada likidite sıkıntısının yaşandığı dönemlerde de farklı bankaların katılımıyla uygulamaya sokuldu.

Fed’in internet sitesinde, swap hatları ve amacına ilişkin şu ifadeler yer alıyor:

Swap nedir, faiz swapı hangi borsalarda var? TIKLAYINIZ!

“Dolar likidite swap hatları, ABD finans piyasaları üzerinde yurt dışındaki mali baskılardan kaynaklanan riskleri azaltarak, ABD’li hanehalkı ve ticari işletmelerine kredi akışının devam etmesini sağlamak amacıyla tasarlandı.

“Bu hatlar, piyasaların baskı altında olduğu dönemlerde yabancı merkez bankalarına kendi yetki alanları içerisindeki kurumlara dolar cinsi finansman sunma kapasitesi sağlayarak, hem ABD hem de ülke dışındaki finans piyasalarındaki likidite koşullarını iyileştiriyor.”

Fed’in koronavirüs salgını öncesinde beş bankayla swap hattı anlaşması bulunuyordu.

Koronavirüs salgınının küresel likidite üzerinde yarattığı baskıları hafifletmek için başka ülkeler de bu mekanizmaya dahil edildi.

Swap anlaşmasına hangi ülkeler dahil?

Koronavirüs salgını öncesinde Fed’in swap hattına sahip olduğu ülkeler Kanada Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası (BoE), Avrupa Merkez Bankası (ECB), Japonya Merkez Bankası (BoJ) ve İsviçre Ulusal Bankası olarak sıralanıyordu.

Fed, 19 Mart tarihinde yaptığı açıklamayla, bu swap hattı anlaşmalarına Avustralya Merkez Bankası, Brezilya Merkez Bankası, Danimarka Ulusal Bankası, Kore Merkez Bankası, Meksika Merkez Bankası, Yeni Zelanda Merkez Bankası, Norveç Merkez Bankası, Singapur Para Kurumu ve İsveç Merkez Bankası’nı da dahil ettiğini bildirdi.

Açıklamada, Avustralya, Brezilya, Güney Kore, Meksika, Singapur ve İsveç’e 60’ar milyar dolar; Danimarka, Norveç ve Yeni Zelanda’ya da 30’ar milyar dolar likidite sağlanacağı ifade edildi.

Böylece, toplamda 450 milyar dolarlık bir likiditenin sağlanması amaçlanıyor.

Fed’in swap hattının haftalık hacmi Nisan ayı sonunda 410 milyar dolara yaklaştı.

Mevcut swap hattı anlaşmalarına katılmak istediğini beyan eden başka ülkeler de var. Türkiye’nin yanı sıra Endonezya da görüşmeler yaptığını açıklarken, Bulgaristan da ECB’den swap hattına katılma talebinde bulundu.

Takas Hattı Amacı

Bir takas hattının amacı, merkez bankalarının rezerv gereksinimlerini korumak için özel bankalarına borç vermeleri için mevcut para biriminde likidite tutmaktır . Krizler sırasında finansal piyasaların sorunsuz çalışmasını sağlamak için likidite gereklidir. Bankalara ve yatırımcılara bu para biriminde ticaret yapmanın güvenli olduğuna dair güvence veriyor. Merkez bankaları bunun para arzını kuru izin vermiyor o da doğruluyor. Başka bir para politikası aracı .

Federal Rezerv, bu takas hatlarını Federal Rezerv Yasası’nın 14. bölümünün yetkisi altında işletmektedir. Tüm swaplar, Federal açık piyasa Komitesi tarafından belirlenen yetkilere, politikalara ve prosedürlere uymalıdır .

Örnek: Dolar Takas Hattı

12 Aralık 2007’de Federal Rezerv, Avrupa Merkez Bankası ve İsviçre Ulusal Bankası ile bir dolar takas hattı açtı.

18 Eylül 2008’de FOMC, takas hatlarının 180 milyar dolarlık genişlemesine izin vererek Japonya, İngiltere ve Kanada Merkez bankalarına genişletti. Fed, para piyasası hesaplarını geçici olarak kapatan bankacılık paniğini durdurmak için dünyadaki diğer Merkez bankalarıyla birlikte çalıştı. Bu Lehman Brothers iflas ve AIG görülmemiş $85 milyar kurtarma izledi .

24 Eylül-29 Ekim 2008 tarihleri arasında fed dolar takasını Avustralya, Norveç, Danimarka, Yeni Zelanda, Brezilya, Meksika, Kore ve Singapur’a genişletti. New York’ta başlayan bankacılık paniğinin sadece altı hafta içinde dünyaya nasıl yayıldığını gösteriyor. Aynı zamanda Fed’in ABD dolarının dünya para birimi olarak konumunu desteklemek için atması gereken adımları da gösteriyor . Eğer dolar çökecek olsaydı, o zaman öyle yapardı.

Örnek: Döviz Takas Hattı

Ekim 2013’te ECB, Çin Merkez Bankası ile üç yıllık bir döviz takas hattını kabul etti. ECB, yuan’da 350 milyar dolara anında erişim aldı ve Çin’in 45 milyar Euro’ya anında erişimi var. Takas düzenlemesi, acil durumlarda likidite yaratıyor ve Avro bölgesi bankalarının dolar veya avro konusunda ısrar etmek yerine yuan’da iş yapmalarını daha güvenli hale getiriyor.

Çin ayrıca Macaristan, Arnavutluk ve İzlanda ile takas hatları oluşturdu. Merkez Bankas .ı’nın hedefi, Yu .anı zaman içinde do tolardan serbest bırakmak. Yuan’ın dünyanın en iyi rezerv para birimlerinden biri olması için bu gereklidir .

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.