İstanbul °C
Swap nedir, faiz swapı hangi borsalarda var?
Swap nedir, swap çeşitleri nelerdir, para swaba nedir, faiz swapı hangi borsalarda var?
Kurda yaşanan sert hareketler sonrası gözler swap işlemlerine çevrildi. Peki, swap işlemleri nedir? BDDK swap işlemlerine nasıl bir sınırlama getirdi?
SWAP İŞLEMLERİ NEDİR?
Swap, iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olarak farklı faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesidir. Swap, kelime anlamı olarak “değiş, tokuş, takas” anlamına gelir. Finans piyasalarında ise; iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olarak farklı faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesidir. Forex işlemlerinde, alınan para borç verilir, satılan para ise borçlanılır. Swap bedelleri, işlem yapılan döviz kurunda pozisyon durumuna bağlı olarak, düşük faiz ve yüksek faiz ilişkisine göre hesaplanır.
Swap işlemleri neden yapılıyor?
Swap işlemlerinde, faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amaçlanıyor. Swap, özellikle döviz kurlarında oynaklığın yaşandığı zamanlarda yatırımcının bu oynaklıktan kaynaklanan riskinin önünü alması için önemli bir araç olarak ortaya çıkıyor.
Libor Nedir? Libor nasıl hesaplanır ve neden önemlidir? Tıklayınız!
Para swapları nedir?
İlk modern para swapı 1982 yılında Dünya Bankası ve IBM arasında gerçekleştirilmiş ve sabit faizli Alman Markı ve İsviçre Frankı borçlarının Dünya Bankası’ndan sağlanan US Dolar borcu ile swap edilmesini içermiştir.
Bir para swapı iki taraf arasında, belirlenen tutarda bir paranın başka bir para ile değiştirilmesi ve belirli bir süre sonunda değiştirilen ana paraların geri verilmesini içeren bir anlaşma olarak tanımlanabilir.
Varlık swapları nedir?
Swap işlemlerinin risk yönetiminde bir yatırım aracı olarak kullanılması olanağı, varlık swaplarının ortaya çıkmasında önemli bir etken olmuştur. Özellikle 1980’li yılların yarısından itibaren swapların bu amaçla kullanılmasında büyük artışlar görülmeye başlanmıştır.
Varlık swapları, sentetik bir varlık yaratmak için bir varlık ve bir swapın kombine edilmesinden oluşur. Örneğin, aynı para birimi veya farklı para birimi üzerinden sabit faizli bir varlık, değişken faizli bir varlığa dönüştürülebilir.
Forex nedir ve Forex piyasasına ilgi neden canlı. Tıklayınız!
Faiz swapı nedir?
Faiz swapları, piyasaya çıktıkları 1980’li yıllardan itibaren dünya çapında gittikçe büyüyen bir hacme ulaşmışlardır. Faiz swaplarının büyük bir çoğunluğu Amerikan Doları ile yapılmaktadır. Bununla birlikte özellikle 1985 yılından itibaren önde gelen diğer para birimleri üzerinden de faiz swapı işlemleri yapılmaya başlanmış ve gittikçe yaygınlaşmıştır.
İşlem hacmi bakımından faiz swapları, swap türleri arasında en başta gelenlerden biridir. Bir faiz oranı swapı, tarafların anlaştıkları varsayımsal ana para tutarına bağlı olarak hesaplanan sabit faiz ödemeleri ile dalgalı faiz ödemelerinin aynı para birimi üzerinden birbirleri ile değiştirilmesine ilişkin iki taraf arasında yapılan bir anlaşmadır.
Borç – sermaye swapı nedir?
Borç verenin alacağına karşılık kendisine ilgili ülkenin bir kurumunun hisse senedinin verilmesi halidir.
Çapraz döviz swapı nedir?
Döviz swapının faiz swapı ile birlikte kullanımı sonucu ortaya çıkan diğer bir swap türü çapraz döviz swaplarıdır. Çapraz döviz swaplarında, farklı para birimleri ve farklı faiz yapısı üzerine (sabit veya değişken) borçlanan taraflar, diğer tarafın borcuna ilişkin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirmek üzere anlaşırlar.
VİOP nedir ve VİOP’ta nasıl işlem yapılır? Tıklayınız!
Swap işleminin avantajları nelerdir?
– Kredi arbitrajısayesinde işletmeler, fonlama maliyetlerini azaltabilir.
– İşletmelerde etkin aktif ve pasif yönetimi sağlar.
– Farklı piyasalara erişim imkanı sağlar.
– Yeni kredi kullanma maliyetinin altında bir maliyetle yeni kaynaklara ulaşım imkanı sağlar.
– Farklı vadelerle sözleşme imkanı sağlar.
– Ticari sırları korumaya imkan verir.
– Üstlenilmişolan riskleri azaltıcı veya ortadan kaldırıcı etki yaratır.
Swap işleminin dezavantajları nelerdir?
– Kredi, faiz ve kur riski tamamen ortadan kalkmaz.
– Resmi ve organize bir piyasası bulunmamaktadır.
– Sözleşmelerin belirli bir standardı bulunmamaktadır.
BDDK swap işlemlerine nasıl bir sınırlama getirdi?
BDDK‘nın açıklamasına göre, bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptıkları bir ayağı döviz diğer ayağı ise TL olan para swaplarından, işlemin başlangıç tarihinde spotta yurt içi bankaların TL verip, döviz aldıkları swap işlemleri ile yine bu anlamdaki swap benzeri işlemler toplamı bankaların en son hesapladıkları yasal öz kaynaklarının yüzde 50’sini geçemeyecek. Bu şekilde mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılamayacak ve bu nitelikte vadesi gelen işlemler yenilenemeyecek. Söz konusu oran günlük olarak solo ve konsolide bazda hesaplanacak.
Borsa İstanbul swap piyasası nedir, nasıl çalışıyor, işlem esasları nelerdir?
Swap Piyasası’nda, Borsa düzenlemeleri uyarınca işlem yapma yetkisi verilmiş bankalar ve TCMB işlem yapabilir.
Piyasada Türk Lirası ile Amerikan Doları, Türk Lirası ile Euro cinsi yabancı para birimlerinin belirlenen koşullarda birbirleri ile değişimini amaçlayan swap işlemleri gerçekleştirilir. Piyasada sadece portföy hesabına emir iletilebilir.
Swap nedir, faiz swapı hangi borsalarda var?
Piyasa’da Takasbank merkezi karşı taraf olarak hizmet verir ve gerçekleşen işlemler için alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı da alıcı rolünü üstlenerek takasın tamamlanmasını taahhüt eder.
Emir Çeşitleri
Piyasada emirler çok fiyat yöntemiyle eşleşir. Piyasada limitli emir ve piyasa emri olmak üzere iki tip emir iletilebilir.
Limitli emir, döviz tutarı, swap puanı ve döviz kuru belirtilerek iletilir.
Piyasa emri, döviz kuru ve swap puanı belirtilmeksizin döviz tutarı belirtilerek iletilir. Sistemde bekleyen pasif emirlerle kısmen veya tamamen karşılaşabilir. Piyasa emrinin gerçekleşmeden kalan kısmı otomatik olarak iptal edilir.
Limitli emir ve piyasa emri ile birlikte kullanılmak üzere aşağıda tanımlanan özel koşullarla da emir iletilebilir
a) Kalanı iptal et: Emrin iletilmesiyle birlikte gerçekleşmeyen kısmının iptal edilmesi koşuludur.
b) Gerçekleşmezse iptal et: Emrin tamamen gerçekleşmesi koşuludur. Emrin iletilmesiyle birlikte tamamen gerçekleşmemesi halinde tümü iptal edilir.
Emir Kuralları
Swap emirleri; başlangıç valörü, bitiş valörü, döviz tutarı, swap puanı ve döviz kuru üzerinden iletilir.
Piyasa’da;
Türk Lirası karşılığı döviz satım swap emirlerinde en yüksek swap puanı ve en düşük döviz kuru, Türk Lirası karşılığı döviz alım swap emirlerinde ise en düşük swap puanı ve en yüksek döviz kuru emirleri önceliklidir. Swap puanı ve döviz kuru aynı olan emirlerde zaman önceliği uygulanır.
Türk Lirası karşılığı döviz satım swap emirleri swap puanı aynı ya da daha düşük ve döviz kuru aynı ya da daha yüksek olan Türk Lirası karşılığı döviz alım swap emirleri ile, Türk Lirası karşılığı döviz alım swap emirleri ise swap puanı aynı ya da daha yüksek ve döviz kuru aynı ya da daha düşük Türk Lirası karşılığı döviz satım swap emirleri ile eşleştirilir. Bu tür eşleşmelerde sistemde öncelikle var olan emrin swap puanı ve döviz kuru işlemin swap puanı ve döviz kurudur.
Swap nedir, faiz swapı hangi borsalarda var?
Emirler verildikleri gün itibarıyla geçerlidir. Piyasada iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin kalan kısımları iptal edilebilir. Sisteme iletilen aynı gün başlangıç valörlü emirler gerçekleşmediği takdirde aynı gün başlangıç valörlü emir iletimi son saatinde, ileri başlangıç valörlü emirler ise piyasanın kapanış saatinde sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir.
Emir giriş aşamasında emrin sistemde bekleme süresi belirtilebilir. Geçerlilik süresi dolan emir sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir. En fazla bekleme süresi 30 dakikadır.
Geçerlilik süresi belirtilmeden iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin kalan kısımları değiştirilebilir. Geçerlilik süresi belirtilerek iletilen emirlerde ise değişiklik yapılamaz, ancak emir iptal edilebilir.
Swap puanı ve/veya döviz kurunun değiştirilmesi ile döviz tutarının artırılması durumunda emrin önceliği kaybolur. Referans bilgisinin değiştirilmesi ve/veya emrin döviz tutarının azaltılması önceliğin kaybedilmesi sonucunu doğurmaz.
Swap nedir, faiz swapı hangi borsalarda var?
Piyasaya iletilen emirlerde swap puanı için 0,01, döviz kuru için 0,0001’lik adım uygulanır.
Piyasaya iletilen emirlerde döviz kuru TCMB tarafından ilan edilen döviz alış kurlarının ± %15 fiyat aralığı içerisinde olmalıdır. Bu sınırlar ihtiyaç halinde Genel Müdür kararıyla gün içinde değiştirilebilir.
Emir Büyüklükleri
Piyasa’da emirler 1 milyon USD ya da Euro ve katları olarak iletilebilecek olup bir defada iletilebilecek en yüksek emir büyüklüğü 300 milyon USD ya da Euro’dur.
İşlem Saatleri
Piyasada aynı gün başlangıç valörlü emir iletimi ve işlemler hafta içi her gün saat 09.30-12.00 arasında, ileri başlanıç valörlü emirlerin iletimi ve işlemler ise hafta içi her gün saat 09.30 ile 17.30 arasında yapılır.
Piyasada aynı gün veya bir iş günü ileri başlangıç valörlü emirler iletilebilir. Emirlerin başlangıç ve bitiş valörü arasında en fazla 180 gün olabilir. Başlangıç ve/veya bitiş valörünün işlem veya ilgili para birimi tatili olması durumunda başlangıç ve/veya bitiş valörü bir sonraki iş günü olur.
Takas ve Temerrüt İşlemleri
Piyasada gerçekleştirilen işlemlerden kaynaklanan takas yükümlülüklerinin yerine getirilme esasları ile takas yükümlülüklerinin mevzuatta öngörülen süre ve yöntemler çerçevesinde kısmen veya tamamen yerine getirilmemesi nedeniyle oluşan temerrütlere ilişkin uygulama usul ve esasları Takasbank tarafından belirlenir.
Borsa Payı
Swap Piyasası’nda borsa payı, işlemin taraflarının her birinden ayrı ayrı tahsil edilmek üzere “Swap İşleminin Başlangıç Valöründeki Türk Lirası Tutarı x Onbinde 0,005 x Swap İşleminin Başlangıç ve Bitiş Valörleri Arasındaki Takvim Gün Sayısı” şeklinde hesaplanır.
Borsada ucuz hisseler nasıl bulunur? TIKLAYINIZ!
YASAL UYARI
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
YORUMLAR