Cari açık nedir? Türkiye’de cari açık neden oluştu?

Ülke ekonomileri için çok önemli olan ve piyasaları direkt etkileyen cari açık rakamları yada cari denge nedir? Cari açık neden önemli? Türkiye neden cari açık veriyor? Cari açık rakamlarını nasıl izlersiniz? İşte! size cari açık nedir ve nasıl yorumlanır? Cari açıkla ilgili bilmeniz gerekenler…

Cari açık; bir ülkenin ihracatından daha fazla ithal ettiği anlamına gelir.   Ülkenin ihracattan sağladığı gelirin ithalata ödedi rakamın altında kaldığı durumlarda cari açık oluşur. Cari açık ödemeler dengesinin önemli bir kalemidir.

Cari işlemler dengesi, ödemeler dengesi bilançosunun dış ticaret, hizmetler, yatırım gelirleri ve cari transferler dengelerinin toplamından oluşur.

Cari açık uluslar arası mal ticareti ( ithalat-ihracat); hizmetler hesabı (turizm, sigortacılık, taşımacılık gibi hizmet ticareti) ve transferler hesabından oluşur.

Cari açığın artması ise ülkenin kazandığından daha fazla dövizi harcadığı anlamına gelir ki bu durum ülke ekonomileri için önemli tehditler oluşturur.

CARİ AÇIK NASIL HESAPLANIR?

Cari işlemler dengesi olarak da tanımlanan cari denge, ödemeler dengesi bilançosunun dış ticaret (ihracat-ithalat dengesi), hizmetler (hizmet alımları-hizmet satımları), yatırım (net faktör) gelirleri (dış yatırım gelirleri-dış yatırım giderleri) ve cari transferler (karşılıksız olarak elde edilen dış gelirler-karşılıksız olarak yapılan dış giderler) dengelerinin toplamından oluşur.

Cari açık nasıl oluşur, nasıl hesaplanır ve kapatılır? Tıklayın!

TÜRKİYE’DE CARİ AÇIK NEDEN OLUŞTU?

Ekonomist Cüneyt Paksoy, kriz ortamında Türkiye’nin başarılı bir şekilde büyüdüğünü fakat bunun tüketime odaklı bir büyüme olduğunu belirterek bu durumun da cari açığa neden olduğunu ifade etti.

Paksoy “Avrupa büyüyememiş, ABD parasal genişlemeye gitmişken biz büyümeyi başardık. Fakat ithalata dayalı büyüdük. Türkiye ekomnomisi İhracatı besleyen kollarla büyümedi. İhthalata yönelik büyüme şirin gözükebilir. Türkiye ile beraber şirketler de büyüdü ama borçlandılar. Bu borçlanma ile cari açık büyüdü” dedi. Paksoy cari açığın büyük olduğu bir Türkiye’nin borçlu bir Türkiye anlamına geldiğini de ekledi.

CARİ AÇIĞA KARŞI TÜRKİYE NELER YAPTI?

Hükümet’in cari açığı toparlamak ve ticari kredinin önünü açmak için bazı önlemler aldığını belirten Paksoy, tüketimi azaltma amaçlı alınan BDDK kararlarının bu önlemlerden biri olduğunu söyledi. Bazı temel ihtiyaçlar harici cep telefonu beyaz eşya gibi ürünlere getirilen kredi kartıyla taksitli satış sınırlamasının da tüketimi azaltıp cari açığı düşürme amaçlı olduğunu belirtti.

Devlet destekli alacak sigortası nedir. TIKLAYIN! 

CARİ AÇIK İÇİN NE GİBİ ÖNLEMLER ALINMALI?

Cari açığın düşmesi için bu önlemlerin yetmeyeceğini savunan Paksoy “İhracata dayalı bir ekonomi yaratmak ve Tüm Türkiye’yi sanayi üssü haline gerekir. Bu yüzde bazı bölgelere değil Türkiye’nin tamamını teşvik kapsamına sokmak gerekiyor. ” dedi. Üretimin artmasıyla malın ucuzlayacağını ve vatandaşın iç piyasaya döneceğini belirten Paksoy, böylece ithalatın önüne geçileceğini ifade etti.

DIŞA BAĞIMLILIK NASIL AZALIR?

Enerji konusunda da petrol ya da doğalgaz kaynaklarının bulunmaması nedeniyle Türkiye’nin dışa bağımlı olduğunu belirten Paksoy, “Enerji konusunda dışa bağımlılığın azaltılması için -maalesef- yegane seçenek nükleer enerji. Hükümet bu konuda girişimlerini başlattı. Fakat hidrojen santralleri, güneş panelleri gibi seçenekler de gündeme gelebilir. “dedi.

Tarımda çözüm verimlilik ve teknoloji - Zeynep Dereli. TIKLAYINIZ!

TÜRKİYE’DE CARİ AÇIK NEDEN OLUŞUYOR?

Cüneyt Paksoy günümüzde Türkiye’nin cari açığını fonlayan 2 unsur olduğunu kaydetti.
Paksoy, “Bunlardan biri Türkiye’nin jeopolitik yapısı nedeniyle Ortadoğu’dan gelen “kaynağı belli olmayan para” olarak adlandırılan fon. Bu son zamanlarda azalsa da gelmeye devam ediyor. Bir diğeri de ABD Merkez Bankası FED’in tahvil alımlarıyla piyasaya sürdüğü sıcak para. FED’in bu alımları daraltması, Türkiye dahil gelişmekte olan ülkelerde kırılganlık yarattı.”dedi.

 CARİ AÇIK KREDİ KURULUŞLARI İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?

Paksoy, cari açığın düşmesiyle Türkiye’nin uluslararası alanda risk primini de düşüreceğini, böylece daha uzun vadeli daha güçlü krediler alınabileceğini belirtti. Paksoy, “Kredi derecelendirme kuruluşları cari açığa önem verir. Çünkü cari açık bir ülkenin borcunu ödeyip ödeyemeyeceğini fiyatlar. Borcun yüksek olması önemli değildir önemli olan borcu ödeyebilme kapasitesine sahip olmaktır. Bu kapasitedeki ülkelerin kredi görünümelri yüksektir. Bu ülkelerin yanı sıra şirketleri de kolay kredi alabilir. Ayrıca şirketler borçlanmak yerine kendi tahvillerini de çıkarabilir” dedi.

EURO BÖLGESİ PARASAL GENİŞLEME POLİTİKASI NASIL ETKİLEYECEK?

Avrupa Merkez Bankası’nın parasal genişleme programına da değinen Paksoy, “Avrupa Merkez Bankası beklendiği gibi yıl sonunda 1 trilyon euroluk parasal genişleme politikasını uygularsa, bu durum Türkiye’nin lehine gerçekleşir. Çünkü Türkiye’ye girecek sermaye girişinin yanında bu parasal genişleme ihracatı da eliştirir. Çünkü Türkiye’nin en büyük ticari ortağı Avrupa Birliği. Para girişi ile büyüyen Yunanistan, İtalya ve İspanya gibi ülkelerden daha fazla mal talebi olacağından Türkiye’nin ihracatı artacak.”dedi .

Yatırımcı Nasıl Not Tutmalı? TIKLAYIN!

CARİ AÇIK NASIL İZLENİR?

Bir ülkenin dış dünya ile yaptığı bütün ekonomik işlemlerin gösterildiği ‘’ÖDEMELER DENGESİ ‘’ olarak adlandırılan bir ‘’BİLANÇO ‘’ da izlenir.

Bu bilançoda ülkenin dış dünyadan kazandığı döviz gelirlerinin ve döviz giderlerinin dönem içinde döviz açığı ya da döviz fazlası verdiğini ve bu açığı nasıl finanse ettiğini açıklar. Ödemeler dengesi dört temel kalemden oluşur. Bunlardan en önemlisi ‘’ CARİ İŞLEMLER HESABI ‘’ dır.

Cari işlemler hesabı açık verdiğinde ülke yurtdışından gelen paradan fazlasını, yurtdışına göndermiş demektir. Bu açık ya yurtdışından borçlanarak ya da yurtiçi varlıkların satılması şeklinde kapatılır.

CARİ İŞLEMLER HESABINDA HANGİ KALEMLER VARDIR?

Cari işlemler hesabı kendi içinde dört alt kalemden oluşur en önemlisi yani DIŞ TİCARET AÇIĞI verilen yer MAL DENGESİ dediğimiz bölümdür. Yani ihracat ile ithalat arasındaki farktır.

İşte Dış Ticaret Açığı Cari Açığın yalnızca bir alt bölümü olan mal dengesi kısmından oluşmaktadır. Yani cari açık daha kapsamlı dört kalemi kapsayan bir ifadedir. Bu dört kalem ; Mal Ticareti ( dış ticaret dengesi ) , hizmet ticareti, yatırım gelir gider hesapları ve cari transfer hesaplarıdır.

TÜRKİYE NEDEN DIŞ TİCARET AÇIĞI VERİYOR ?

Bu soruyu cevaplayabilmemiz için bilinmesi, gereken ilk unsur; hangi mal ve ürün grubunda dış ticarette açık vermiş olduğumuzdur.

Petrol ve petrol türevleri, makine – teçhizat – mekanik ve elektrikli cihazlar, demir – çelik, tıbbi ve cerrahi alet ve cihazlar, eczacılık ürünleri ve ilaçlar, hava taşıtları – uzay araçları ve bunların parçaları.

Petrol ve petrol türevleri ( mineral yakıtlar ve yağlar ) bunlar dış ticaret açığının yaklaşık % 58 ‘ ini oluşturmaktadır.

Dış ticaret açığı ; 2017 Eylül ayı itibarıyle bir önceki döneme göre % 85 artışla 8,14 milyar dolar oldu.

ihracat yatay bir seyir izlerken ithalatta artış meydana geldi.

Eylül ihracat rakamı ; 11,85 milyar dolar , ithalat rakamı ; 19,99 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Bakan Zeybekçi ‘ nin açıklaması ise;

İlk 9 ayda ihracat : 115,2 milyar dolar , ithalat ise 168,9 milyar dolar olarak gerçekleşti.

KAYNAK :Hürriyet , Sözcü, TÜİK verileri

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.