Neden erteliyoruz?

Bir iş yapmanız gerekiyor ve onun yerine internette gezinmek, telefonda bir şeylere bakmak, televizyon izlemek, çay, kahve derken bir bakıyorsunuz ki zamanının sonuna gelmiş.  Evi toplamayı, sağlıklı beslenmeyi, kendimize zaman ayırmayı, alışverişi, sporu, sevdiklerimizi aramayı derken bir bakmışız yaşamayı ertelemişiz. Şu anda ben de bu yazıyı yazmayı ertelediğimi fark ettim. J Danışanlarımdan erteleme konusunda gelen çalışma istekleri tetikleyici noktam oldu. Bazı durumlarda ertelemek kuluçkaya yatmak gibi de olabilir. Başka işlerle meşgulken zihin arka tarafta onu düşünür ve birden aklına konuyla ilgili parlak fikirler de gelebilir. Büyük buluşlar genellikle bu dönemde ortaya çıkabilir. Ancak bu dönemde konudan kopmamak gerekiyor.

Araştırmalar sıklıkla yapmaları gerekenleri erteleyen insanların yetersizlik, suçluluk, kızgınlık, gerginlik, kendini reddetme, düşük özgüven, panik, gerginlik hisleri yaşadığını söylüyor. Aslında kendini suçlama, kızgınlık vb duygular daha fazla bu duyguların artmasına yol açar. Onun için geçmişteki kendini affet ve odağını olmasını istediğine getir.

Neden erteliyoruz?

Ertelemenin her kişiye göre farklı nedenleri olabilir. Küçükken eleştirel bir ebeveynin yaptıklarını beğenmemesi büyüdüğünde kişinin mükemmeliyetçilik kısıtlamasıyla o işi yapmayı ötelemesine sebep olabilir. Bazen de baskıyla bir şeyleri yapmaya zorlanarak büyüyen çocuk, kontrol ona geçtiğinde; içinde küçükken biriken kızgınlıkla, büyüdüğünde yapmamanın özgürlüğünü deneyimlemek isteyebilir. Yani otorite ortadan kalkınca boş vermişlik olabilir.

Geçmişte zorunda olduğun için kurallara uyan senin için; şimdi ertelemen, o zamanki otoriteye verdiğin içsel tepki mi? O işin sana yararı olmayacağını mı düşünüyorsun? Yeterince iyi yapamayacağından mı endişelisin? İradene mi hükmediyorsun?

Yapılması gereken; bir şeyi yapmayı ertelemenin duygusunu çözmektir. Gözünü kapatıp, yapman gereken işi düşün. O işi yapmanın duygusunu nasıl ve ne şekilde hissettiğine bak. Tanıdık bir duygu mu, onu anla. (Belki çocukluğunda zorla yaptırılan bir durumla benzer duyguyu yaşıyorsun ya da daha önce başarısız hissettin, eleştirildin…) Bazı duygularla yüzleşmemek için, onlardan kaçmak sıklıkla yapılan bir şeydir. Bir sunum, proje hazırlanman gerekiyorsa başarı, başarısızlık duygularını, endişe hissini gözden geçir. En kötü ne olabilir, onu da kabullen. Yüzleşilen durumun etkisi küçülür.

Neden erteliyoruz?

Araştırmalar sıklıkla yapmaları gerekenleri erteleyen insanların yetersizlik, suçluluk, kızgınlık, gerginlik, kendini reddetme, düşük özgüven, panik, gerginlik hisleri yaşadığını söylüyor. Aslında kendini suçlama, kızgınlık vb duyguları düşünmek, daha fazla bu duyguların artmasına yol açar. Onun için geçmişteki kendini affet ve odağını olmasını istediğine getir.

Ertelemeyle ilgili bir konu da; acıdan kaçmak ve hazza yönelmek. Örneğin kilo vermek çoğu kişiye göre acı verici eylemler içerir. Sevdiğin tatlardan kendini uzak tutmaya çalışmak, spor yapmak uzun dönemli bir çaba gerektirir. Bunun yerine sevdiğin bol kalorili bir yemeği yemek, uzanıp film seyretmek haz verir.

Bu acı ve haz döngüsünü gerçekleşmesi istenilen davranışa yönelik değiştirmek hedefe gitmeyi kolaylaştırır. Mesela kısa ve uzun vadede kilolu olmaya acı bağlayıp, ideal bedende olmaya haz bağlamak.

İnsanların çoğu için acıdan kaçmak, hazza ulaşmaktan daha motive edici durumdur. Örneğin; kilolu olmaya devam ettiğinde neleri kaybedersin diye kendine sor. (sağlık sorunları, fiziksel görünümün kötüye gitmesi, istediğin kıyafetleri alamamak, sosyal ortamlarda rahatsızlık vb.)

Hatta değişmemenin acısını zihninde öyle gerçek düşün ki, yoğun ve acil hale gelsin, artık eyleme geçmeyi ertelemeyecek duruma gel. Sonra değişmenin ideal bedende olmanın hazzını düşün. (Rahat hareket etmek, sağlıklı hissetmek, kendine güvenin artması, kıyafet alternatifinin çoğalması…)

Hayatında bu değişimi hemen şimdi yaparsan, neleri başarabileceğini düşün, inan. Kısa dönemli hazlar yerine uzun vadeli hazları seçmek konusunda kendini ikna et. Çünkü sen istemedikçe kimse seni dışarıdan ikna edemez. Kendimizi ertelemeye ikna ettiğimiz gibi, ertelememeye de ikna edebiliriz.

Yapılacak iş sıkıcı ve zor olabilir. Ancak bu işi ertelemenin maliyetinin farkındalığına ermek iradeyi yönlendirmeyi kolaylaştırır. O işi yapmayı ertelemek; suçluluk, özgüven kaybı, huzursuzluk, vicdan azabı hissettirebilir. Maddi ve manevi kayıplara sebep olabilir.

Ertelemenin çözümlerinden biri; kendini motive etmeyi bilmekten geçer.

Yapılması gerekeni yapma yolunda her gerçekleştirilen parçada kendine küçük ödüller ver.

Sıkıcı işi zevkli hale getirmenin yolunu bul. Belki sevdiğin bir müziği dinleyerek ya da farklı bir ortam ayarla.

Destekleyici kişiler bul, hedeflerini paylaş. Kendini daha sorumlu hissedersin.

Zamanın değerini bil. Çok yararı olmayan konulara harcadığın enerjinin, sosyal medyada geçirdiğin akıp giden zamanı fark et. Zamanını, enerjini planlı kullan; enerjin değerli ve zaman tekrar kazanılmıyor.

Neden erteliyoruz?

#Goncakubat