Eurobond nedir ve Eurobond yatırımı nasıl yapılır?

Eurobond nedir ve eurobond yatırımı nasıl yapılır? Eurobond fonlarının riskleri nelerdir? Konusunda sektörün duayen isimlerinden Tunç Şatıroğlu’nun çalışmasından bazı anektodları paylaşmak istiyoruz.

Eurobond nedir?

Eurobond, bir ülkenin kendi para biriminden başka bir para biriminde düzenlenmiş uzun vadeli tahvillerdir.

Genellikle uluslararası finans şirketlerinden oluşan bir grup tarafından borçlanan için ihraç edilir. Devletler gibi şirketler de Eurobond yoluyla borçlanabilir. Eurobond getirileri ülkenin risk primiyle doğrudan ilişkilidir. Yüksek risk primi olan ülkelere ait veya o ülkelerde yerleşik şirketlere ait Eurobond’ların da getirisi yüksek olacaktır. Genel olarak Eurobond getirileri yüksektir denemez.

Eurobond Nasıl Bir Yatırım Aracıdır?

Eurobondlar uzun vadeli yatırım araçlarıdır ve vadesinden önce satmanız durumunda zarar etme olasılığınız vardır. Yüksek miktarda Eurbond aldığınızda, eğer faizlerde veya Eurbond’u ihraç eden şirketin risk primindeki bir artış durumunda siz de yüksek miktarda zarar edersiniz.

Amerikan 10 yıllık tahvil getirileri yükseldiğinde sizin 10 yıllık tahvil getirilerinin daha düşük olduğu bir zamanda almış olduğunuz Eurobond’lar risk primleri düşmediyse elbette değer kaybedecektir. Özellikle çok uzun vadeli bir Eurobond tutuyorsanız, zararınız da büyük olacaktır.

Eurobondlar Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Dünyadaki ilk Eurbond 1963’te İtalya’nın devlet demiryolları şirketi Autostrade tarafından Londralı bankerler tarafından tasarlanıp Amsterdam Schipol Havalimanı’nda ihraç edilip vergi avantajı nedeniyle Lüksemburg’da ödeme yapan, nominal 15 milyon ABD doları tutarında Eurbond’dur. Eurobond ismi de Eurodollar kavramından türetilmiştir.

Samuray bond (tahvil) nedir? TIKLAYINIZ!

Eurodollar veya Avrodolar, ABD sınırları dışına çıkmış olan ABD doları demektir. Sadece ABD’den Avrupa’ya gelmiş olan ABD doları demek değildir. Ancak Avrodolar ismi ilk kez ABD’den Avrupa’ya gelmiş ABD dolarları için kullanılmıştır.

İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD, Sovyetler Birliği’ne birçok askeri malzeme yardımıyla birlikle ABD doları cinsinden de yardım etmiştir. İkinci Dünyası Savaşı’ndan sonra soğuk savaşın başlamasıyla ABD ile Sovyetler Birliği arasında düşmanlık başlayınca Sovyetlerin bu parayı ABD’de değerlendirmesi imkânı ortadan kalkmış oldu.

Sovyetler Birliği’nde de ABD dolarlarını değerlendirebilecek bir bankacılık sistemi mevcut değildi. Bunun üzerine Sovyetler Birliği elindeki ABD dolarlarını Fransa’da değerlendirmeye karar verdi. Burada şöyle bir sorun ortaya çıktı:

“Bankalar mevduatın bir kısmını borç verebilirler”

Kısmi rezerv bankacılığı kapsamında bankalar kabul ettiklerin mevduatın bir kısmını ellerinde tutarak geri kalanını borç olarak verebilirler. Yeri gelmişken pratikte aslında bunun tam tersinin işlediğini belirtelim. Yani önce kredi verilir sonra mevduat bulunur.

Sovyetlerin parasını mevduat olarak kabul eden Fransız bankası bunun bir kısmını kredi olarak vermek isteyince ne kadarını elinde tutup ne kadarını verebileceğini bilmiyordu. Zira Fransa’da merkez bankası sadece Fransız Frankı için bankanın ne kadarlık rezerv bulundurması gerektiğini belirliyordu.

Prof Daron Acemoğlu: Türkiye 20 yıl geriye gitti. TIKLAYINIZ!

Kendisinden bu konuda görüş istendiğinde Fransa Merkez Bankası, Fransız Frankı dışındaki para birimlerinin kendisini ilgilendirmediğini açıkladı. ABD merkez bankası Fed’in Fransa’da faaliyet gösteren bir bankaya talimat vermesi de söz konusu olmadığından Fransız bankası Sovyetlerin parasını istediği şekilde değerlendirdi.

Böylelikle ortaya Fed’in gözetimi dışında bir ABD doları tipi oluştu. Bu ABD doları tipine Eurodollar yani Avrodollar adı verildi. ABD dışındaki ABD dolarlarının ne kadar olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte genel kanı bunların ABD içindeki dolarla kıyasla çok daha fazla olduğu şeklindedir.

Bir Türk yatırımcı için eğer uzun vadeli Dolar veya Euro cinsinden yatırım yapacaksanız ve banka mevduat faizinden daha çok kazanmak istiyorsanız Eurobond yatırımı yapabilirsiniz. Yen cinsinden Eurobond’lar da bulunmakla beraber Euro ve Dolar cinsi Eurbond’ların çeşidi daha fazladır.

Eurbond yatırımı yaptığınızda vade sonuna kadar satın aldığınız Eurbond’u elde tutmanız şartıyla düşük riskli bir yatırım yapmış olursunuz.

T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı da Eurobond ihracı yapmaktadır. Bakanlık ihalelerine buradan bakabilirsiniz.

Eurobond fonlarının Yatırım Riskleri 

Eurobondlar dahil olmak üzere tüm yatırım fonlarının taşıdığı riskler benzerdir. Bu riskleri şu şekilde kategoriz edebiliriz.

1) Piyasa Riski: Piyasa riski ile borçlanmayı temsil eden finansal araçların, ortaklık paylarının, diğer menkul kıymetlerin, döviz ve dövize endeksli finansal araçlara dayalı türev sözleşmelere ilişkin taşınan pozisyonların değerinde, faiz oranları, ortaklık payı fiyatları ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar nedeniyle meydana gelebilecek zarar riski ifade edilmektedir. Söz konusu risklerin detaylarına aşağıda yer verilmektedir:

a– Faiz OranıRiski: Fon portföyüne faize dayalı varlıkların (borçlanma aracı, ters repo vb) dahil edilmesi halinde, söz konuş varlıkların değerinde piyasalarda yaşanabilecek faiz oranları değişimleri nedeniyle oluşan riski ifade eder.

b- Kur Riski: Fon portföyüne yabancı para cinsinden varlıkların dahil edilmesi halinde, döviz kurlarında meydana gelebilecek değişiklikler nedeniyle Fon’un maruz kalacağı zarar olasılığını ifade etmektedir.

c- Ortaklık Payı Fiyat Riski: Fon portföyüne ortaklık payı dahil edilmesi halinde, Fon portföyünde bulunan ortaklık paylarının fiyatlarında meydana gelebilecek değişiklikler nedeniyle portföyün maruz kalacağı zarar olasılığını ifade etmektedir.

2) Karşı Taraf Riski: Karşı tarafın sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmek istememesi ve/veya yerine getirememesi veya takas işlemlerinde ortaya çıkan aksaklıklar sonucunda ödemenin
yapılamaması riskini ifade etmektedir.

3) Likidite Riski: Fon portföyünde bulunan finansal varlıkların istenildiği anda piyasa fiyatından nakde dönüştürülememesi halinde ortaya çıkan zarar olasılığıdır.

4) Kaldıraç Yaratan İşlem Riski: Fon portföyüne türev araç (vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri), saklı türev araç, swap sözleşmesi, varant, sertifika dahil edilmesi, ileri valörlü tahvil/bono ve altın alım işlemlerinde ve diğer herhangi bir yöntemle kaldıraç yaratan benzeri işlemlerde bulunulması halinde, başlangıç yatırımı ile başlangıç yatırımının üzerinde pozisyon alınması sebebi ile fonun başlangıç yatırımından daha yüksek zarar kaydedebilme olasılığı kaldıraç riskini ifade eder.

EMTİA NEDİR VE EMTİA BORSALARINDA NASIL YATIRIM YAPILIR? TIKLAYINIZ!

5) Operasyonel Risk: Operasyonel risk, fonun operasyonel süreçlerindeki aksamalar sonucunda zarar oluşması olasılığını ifade eder. Operasyonel riskin kaynakları arasında kullanılan sistemlerin yetersizliği, başarısız yönetim, personelin hatalı ya da hileli işlemleri gibi kurum içi etkenlerin yanı sıra doğal afetler, rekabet koşulları, politik rejim değişikliği gibi kurum dışı etkenler de olabilir.

6) Yoğunlaşma Riski: Belli bir varlığa ve/veya vadeye yoğun yatırım yapılması sonucu fonun bu varlığın ve vadenin içerdiği risklere maruz kalmasıdır.

7) Korelasyon Riski: Farklı finansal varlıkların piyasa koşulları altında belirli bir zaman dilimi içerisinde aynı anda değer kazanması ya da kaybetmesine paralel olarak, en az iki farklı finansal varlığın birbirleri ile olan pozitif veya negatif yönlü
ilişkileri nedeniyle doğabilecek zarar ihtimalini ifade eder.

8) Yasal Risk: Fonun halka arz edildiği/katılma paylarının satıldığı dönemden sonra mevzuatta ve düzenleyici otoritelerin düzenlemelerinde meydana gelebilecek değişiklerden olumsuz etkilenmesi riskidir.

9) İhraççı Riski: Fon portföyüne alınan varlıkların ihraççısının yükümlülüklerini kısmen veya tamamen zamanında yerine getirememesi nedeniyle doğabilecek zarar
ihtimalini ifade eder.

10) Etik Risk: Dolandırıcılık, suistimal, zimmete para geçirme, hırsızlık gibi nedenler ile Fon’u zarara uğratabilecek kasıtlı eylemler ya da Fon’un itibarını olumsuz etkileyecek suçların (örneğin, kara para aklanması) işlenmesi riskidir.

11) Kıymetli Madenlere Yatırım
Yapılmasından Kaynaklanan Risk: Fon portföyünde bulunan altın ve diğer kıymetli maden fiyatlarında meydana gelebilecek değişiklikler nedeniyle portföyün değer kaybetme olasılığını ifade etmektedir.

12) Baz Riski: Vadeli işlem kontratlarının cari değeri ile konu olan ilgili finansal enstrüman spot fiyatının aldığı değer arasındaki fiyat farklılığı değişimini ifade etmektedir. Sözleşmede belirlenen vade sonunda vadeli fiyat ile spot fiyat birbirine eşit olmaktadır. Ancak fon portföyü içerisinde yer alan ilgili vadeli finansal enstrümanlarda işlem yapılan tarih ile vade sonu arasında geçen zaman içerisinde vadeli fiyat ile spot fiyat teorik fiyatlamadan farklı olabilmektedir. Dolayısı ile burada Baz Değer’in sözleşme vadesi boyunca
göstereceği değişim riskini ifade etmektedir.

13) Teminat Riski: Türev araçlar üzerinden alınan bir pozisyonun güvencesi olarak alınan teminatın, teminatı zorunlu haller sebebiyle likidite etmesi halinde piyasaya göre değerleme değerinin beklenen türev pozisyon değerini karşılayamaması veya
doğrudan, teminatın niteliği ile ilgili olumsuzlukların bulunması olasılığının ortaya çıkması durumudur.

BONO NEDİR VE NASIL YATIRIM YAPILIR? TIKLAYINIZ!

14) Opsiyon Duyarlılık Riskleri: Opsiyon portföylerinde risk duyarlılıkları arasında, işleme konu olan spot finansal ürün fiyat değişiminde çok farklı miktarda risk duyarlılık değişimleri yaşanabilmektedir. Delta; opsiyonun yazıldığı ilgili finansal varlığın fiyatındaki bir birim değişmenin opsiyon priminde oluşturduğu değişimi göstermektedir.

Gamma; opsiyonun ilgili olduğu varlığın fiyatındaki değişimin opsiyonun deltasında meydana getirdiği değişimi ölçmektedir. Vega; opsiyonun dayanak varlığının fiyat dalgalanmasındaki birim değişimin opsiyon priminde oluşturduğu değişimdir. Theta; risk ölçümlerinde büyük
önem taşıyan zaman faktörünü ifade eden gösterge olup, opsiyon fiyatının vadeye göre değişiminin ölçüsüdür. Rho ise faiz oranlarındaki yüzdeseldeğişimin opsiyonun fiyatında oluşturduğu değişimin ölçüsüdür.

Temel analiz nedir? Şirket analizi nasıl yapılır? TIKLAYINIZ!

15) Yapılandırılmış Yatırım/Borçlanma Araçları Riskleri: Yapılandırılmış

Yatırım/Borçlanma Araçlarının değeri ve dönem sonu getirisi faiz ödemesinin yanında dayanak varlığın piyasa performansına bağlıdır. Yapılandırılmış Yatırım/Borçlanma Araçlarının dayanak varlıkları üzerine oluşturulan stratejilerin getirisinin ilgili dönemde negatif olması halinde, yatırımcı vade sonunda hiçbir itfa geliri elde edemeyeceği gibi, performansla orantılı olarak vade sonunda elde edilen itfa tutarı nominal değerden daha düşük de olabilir.

Bununla birlikte, Yapılandırılmış Yatırım/Borçlanma Araçlarının günlük fiyat oluşumunda piyasa faizlerinde yaşanabilecek değişimler ve dayanak varlık fiyat değişimleri de etkili olabilmektedir.

Teknik analiz nedir, an çok kullanılan teknik analiz araçları TIKLAYINIZ!

Piyasa faizlerinde ve dayanak varlık fiyatında yaşanabilecek dalgalanmalar Yapılandırılmış Yatırım/Borçlanma Araçlarının günlük değerlemesini etkileyebilmektedir. Fonun Riske Maruz Değer (RMD) hesaplamalarında türev araçlarla birlikte Yapılandırılmış Yatırım/Borçlanma Araçlarından kaynaklanan piyasa riskleri de dikkate alınır.

Yapılandırılmış Yatırım/Borçlanma Araçları yatırımı yapılması halinde karşı taraf riski de mevcuttur. Karşı taraf riski, ihraççı kurumun Yatırım/Borçlanma Aracından kaynaklanan yükümlülüklerini yerinegetirememe riskini ifade eder. Karşı taraf riskini minimum seviyede tutabilmek adına, Yapılandırılmış Yatırım/Borçlanma Araçları yatırımlarında

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.