Stagflasyon nedir ve mücadele yöntemleri nelerdir

Stagflasyon terimi son ekonomik verilerden sonra tekrar Türkiye ekonomisinin gündemine oturdu. Peki, stagflasyon nedir,stagflasyon neden olur, stagflasyonun sonuçları ve stagflasyonla mücadele yöntemleri nelerdir?

Stagflasyon kelimesi ilk olarak 1970’lerde ABD’deki kriz ortamını tanımlamak için kullanıldı. Stagflasyon kelimesi, kavram stagnant (durgun) ve inflation (enflasyon) kavramlarının birleştirilmesiyle türetilmiştir.

Ekonomide enflasyon ile durgunluğun beraber izlendiği dönemleri anlatmak için stagflasyon kavramı kullanılır

Stagflasyon süreci boyunca işsizlik rakamları yükselmeye devam ederken, ekonomik büyüme yaratılamaması ve enflasyon rakamlarının da sürekli yüksek devam etmesi ülke ekonomisi için sağlıksız bir durum oluşturmaktadır.

Politika seti olarak ekonomik krizlerin başa çıkılması zor olanlarından birisi budur. Stagflasyon dönemlerinde da bir yandan enflasyonla mücadele edecek bir yandan da ekonomiyi canlandıracak bir ekonomi politikası gerekir.

Ekonomistlere göre bu durum pek kolay çözülecek bir durum değil. Çünkü bu iki politika genelde birbiriyle çelişen politikalardır.

Stagflasyon Nedenleri

• Ücretlerin artması
• Yanlış para ve maliye politikaları
• Enerji kaynaklarının fiyatlarının yükselmesi
• Tüketimin artması
• Finansal krizler ve döviz kurundaki istikrarsızlık
• Para arzının üretimden fazla artması

Temel analiz ve borsada önemi. TIKLAYINIZ!

Stagflasyon Sonuçları Nelerdir ?

• İşsizlik Artar
• Enflasyondaki artış sebebiyle yatırımlar yavaşlar.
• Hükumetler tüketimi azaltıcı önlemler alır.
• Maliyetlerde artış yaşanır.
• Döviz kurundaki istikrarsızlık spekülatörler yaratır.
• Temel geçim malzeme fiyatlarında artış yaşanır.

Stagflâsyonun Mücadele Yöntemleri Nelerdir

Stagflasyon, temelde iki ekonomik sorunun bileşimi olduğundan bunların birlikte ve aynı anda çözümlenmesi gerekli olmaktadır. Bu sorunlardan biri sabit tutup diğerini çözüme kavuşturmak sorunu çözmek için mümkün değildir. İkisi ayın anda halledilmelidir. Stagflasyonla mücadele yöntemleri genel anlamda mikro tabanlı çeşitli yaklaşımları içermektedir. Bunlar arasında, gelirler politikası, vergi temelli gelirler politikası, indeksleme, üretim teşvikleri ve toplam arz, sektörel ve bölgesel politikalar sayılabilir

Mali Kural nedir? TIKLAYIN!

Gelirler politikası: Enflasyonu etkileyen fiyat ve ücret artışlarını ortadan kaldırmak ya da sınırlandırmak üzere geliştirilen doğrudan müdahale içeren politikalardır.

Stagflasyonun oluşumunda fiyat ve ücretlerin artışı temel faktörler arasında gösterildiğinden hareketle fiyat ve ücret artışlarının kontrolü düşünülebilir. Gelirler politikası ile ücret ve fiyat artışlarına bağlı oluşan gelirlere müdahale anlaşılmaktadır. Gelirler politikası, kamu harcama ve gelirleri dışında toplam talebi ve toplam arzı etkileyen değişkenler üzerinde çeşitli kontrolleri içermektedir. Diğer bir deyişle, gelirler politikası, bir ekonomideki enflasyonun oluşumuna etki eden faktörleri ortadan kaldırmaya ya da sınırlandırmaya yönelik uygulanması düşünülen önlemleri içermektedir.

En çok kazandıran yatırım yöntemleri. TIKLAYIN!

Gelirler politikası kapsamında, enflasyonu oluşturan ve artıran faktörleri ortadan kaldırmak ya da etkilerini en aza indirmek üzere en hafiften başlayarak oldukça sert, çeşitli önlemler söz konusudur. En hafif önlem ücret ve fiyat artış eğilimi içinde olan firmaları ikna etmektir. İkinci olarak geliştirilen çeşitli göstergeler ile onların gönüllü olarak fiyat ve ücret artışına gitmelerini engellemektir.

Enflasyonla mücadele politikasının amacı, ortalama fiyat artış oranının fiyatların kaynak dağılımındaki rolüne müdahale etmeden azaltılmasının başarılabilmesidir. Gelirler politikasını savunanlar görüşlerini gerekçelendirmek üzere eksik rekabet piyasalarını dikkate almaktadırlar. Eksik rekabet piyasalarında oluşan ücret ve fiyatların yüksek düzeylerde seyredebileceğinden hareketle, bunların gelirler politikası ile oluşum sürecine müdahale edilmesinin yararlı olacağı ileri sürülmektedir.

Bilimdeki boş parça: Davranışsal ekonomi. TIKLAYINIZ!

Gelirler politikasını eleştirenler ise piyasaların rekabetçi oldukları ve ücret ve fiyatların oluşumuna müdahale ile birlikte kaynak tahsisinin bozulacağını ileri sürmektedirler. Bunlar, uygulanan fiyat ve ücret kontrollerinin kaldırılması ile daha yüksek enflasyon beklentisinin oluşacağını ileri sürmektedirler. Bu görüşe göre, gelirler politikasının yararlı olabilmesi için ücret ve fiyat kontrollerinin uygulanmasının sürekliliği gerekmektedir.

Vergi Temelli Gelirler Politikası; Vergi sisteminin parasal ücret artışlarını sınırlandırmak üzere kullanılmasını öngören bir politikadır.

Vergi temelli gelirler politikası, devletin belirli bir fiyat ve ücret düzeyini gösterge olarak belirlemesi ve bu değeri geçmeyen ücret ve fiyat artışları yapan firmalara vergisel avantajlar sağlayarak onları ödüllendiren, gösterge değerini aşan fiyat ve ücret artışı yapan firmaların ise vergisel yükümlülüklerini artırarak onları cezalandıran bir vergi politikası izlemektir.

Serbest meslek kazançlarının vergisel istisna boyutu. TIKLAYINIZ!

Vergi temelli gelirler politikası ile ücretleri belli bir sınırda tutan firmalar ve işçiler vergi azaltılması yoluyla mükâfatlandırılmakta, aksine, aşırı ücret artışları öneren ve alan firmalar ve işçiler yüksek vergiler yoluyla cezalandırılmaktadır. Vergi temelli gelir politikasını savunanlar bu politikanın, fiyatlar üzerinde sıkı bir kontrole gerek kalmaksızın, ekonomide enflasyonu azaltabileceğini ve büyümeyi olumlu etkileyebileceğini ileri sürmektedirler. Bu toplu sözleşme sürecini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle sendikalar bunu kabul etmez.

TÜRKİYE STAGFLASYONDA MI?

Mahfi Eğilmez’in 11 Mart 2019 tarihli yazısına göre Türkiye stagflasyonda değil, slumpflasyonda:

Türkiye, 2018 yılının son çeyreğindeki ortalama yüzde 22,4 enflasyon ve yüzde 3 küçülmeyle birlikte slumpflasyona girmiş bulunuyor. Slumpflasyon (enflasyon içinde küçülme) bir ülkede yüksek enflasyon olgusuyla birlikte ekonomik küçülme de yaşanması halini anlatan bir kriz durumudur.

Slumpflasyon nedir?

Slumpflasyon, bir ekonomide enflasyon varken aynı zamanda ekonomik küçülmenin de görülmesini ifade eder. Konuyla ilgili detaylı bilgi bir başka yazının konusu olsun.

Ekonomistlerin, finansörlerin ve politikacıların çoğunun stagflasyonu konusundaki fikir birliği, “enflasyon” terimi ile ne demek istediklerini modern para birimleri ve finansal sistemlerin temelinde yeniden tanımlamak olmuştur. Kalıcı bir şekilde yükselen fiyat seviyeleri ve düşen alım gücü, yani enflasyon, hem ekonomik genişleme dönemlerinde hem de durgunluk dönemlerinde meydana gelen, ekonomideki normal, temel bir koşul olarak kabul edilir. Ekonomistler ve politikacılar genellikle fiyatların artacağını varsaymakta ve büyük ölçüde enflasyonun kendisinden ziyade enflasyonu hızlandırmaya ve yavaşlatmaya odaklanmaktadır.

20. yüzyıldan beri eş zamanlı ekonomik resesyon ve bir anlamda yükselen fiyat seviyeleri, ekonomik gerilemeler sırasında yeni normali oluşturuyor.

Kaynaklar:

*https://www.mahfiegilmez.com/2012/11/ekonomik-krizleri-anlama-rehberi_15.html

**http://www.mahfiegilmez.com/2019/03/turkiye-slumpflasyona-girdi.html

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.