Temel analiz nedir ve şirket analizi nasıl yapılır?

Temel analiz nedir ve şirket analizi  ya da hisse analizi nasıl yapılır konusu borsada işlem gören hisselerin analizinden bankaların kredi analizlerine kadar çok geniş alanda kullanılır. 

Temel analizi ve şirket analizlerinin yapılmasındaki temel faktörler, şirketin geçmiş dönemlerdeki performansları ve mevcut döneme ait verileri incelenerek gelecek hakkında tahminlerde bulunmaktır. Böylece söz konusu şirketin hisse senetlerine yatırım yapılıp yapılmayacağı kararı daha sağlıklı bir şekilde verilecektir.

Temel Analiz öncesinde ilk olarak şirketin zayıf ve güçlü yönleri ile rekabet gücünün belirlenmesi konusunda yatırımcılara bilgi sağlayan SWOT Analizi (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats – Güçlü Noktalar, Zayıf Noktalar, Fırsatlar, Tehditler) yapılması gerekir. Bu analiz ile güçlü ve zayıf yönler detaylı olarak ortaya konularak sonuca ulaşılmaya çalışılmaktadır.

Şirket Analizi Nedir, Şirket analizi nasıl yapılır?

Temel analiz ve şirket analizinde nitel ve nicel faktörler olmak üzere iki temel inceleme alanı söz konusu olmaktadır. Şirket ile ilgili nitel faktörler, şirketin ürettiği mal ve hizmetlerin özellikleri, talep durumu, Pazar payı ve şirket yönetiminin kalitesi gibi konuları kapsar. Nicel faktörler ise şirketin finansal durumunu gösteren finansal tablo ve raporlar ile geçmiş yıl finansal tablo ve raporlarıdır. Bu verilerden yola çıkılarak şirketin finansal performansı analiz edilir.

Borsa nedir ve borsalarda nasıl işlem yapılır? TIKLAYIN!

Finansal Tablo Analizi

Günümüzün global iktisadi ortamında faaliyette bulunan işletmeler, gerek işletme içinde, gerekse işletme dışında her gün önem derecesi birbirinden farklı çok sayıda karar almaktadır. Bu kararları alanlar veya alınan kararlarla ilgili olanlar, işletme sahipleri, yöneticileri ve personeli ile devlet yatırımcılar, kamuoyu, alacaklılar, borçlular ve borçlar, sendikalar ve kredi kurumları şeklinde sıralanabilir. Tüm ilgili taraflar açısından doğru ve güvenilir bilgilere ulaşmak büyük bir önem arz etmektedir.

Mali tablolar, muhasebenin temel görevlerinden olan rapor etme fonksiyonunu yerine getirmek amacıyla İşletme tarafından hazırlanırlar. İşletmeler belirli aralıklarla finansal tablolar düzenleyerek işletme ortaklarına ve diğer ilgililere işletmenin finansal durumu hakkında bilgi sunmaktadırlar. Mali tabloların hazırlanmasında ve finansal analizlerin amacı işletmelerle ilgili olarak, işletmenin likidite durumu, karlılık durumu, sermaye yapısı, aktiflerin kullanım durumu, işletme hakkında önemli trendlerin saptanması olmaktadır.

Likidite nedir? TIKLAYIN!

Finansal Tabloların Temel Özellikleri

İşletmelerce ilgili dönemlerde hazırlanarak ilgili kişi ve kurumlara sunulan finansal tablolar, anlaşılabilirlik, ihtiyaca uygunluk, güvenilirlik ve karşılaştırılabilirlik özelliklerine sahip olmalıdır. Finansal tablolarda yer alan bilgiler bu bilgileri kullanacak kişiler tarafından anlaşılabilir nitelikte ve kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte olmalıdır. Ayrıca finansal tablolarda yer alan bilgiler işletme hakkında gerçek ve doğru bilgileri yansıtması bakımından güvenilir şekilde hazırlanmalıdır.

Mali Kural nedir? TIKLAYINIZ!

Bu konuda dikkate alınacak bir diğer özellik ise hazırlanan finansal tabloların hazırlandıkları içerik ve şekil şartları bakımından bir önceki dönemle karşılaştırılmaya uygun olarak hazırlanmalı ve bu şekilde sunulmalıdır. Ancak bu konuda yıllar itibariyle değişen muhasebe politikaları gözden kaçırılmamalıdır. Kısaca sıralamak gerekirse aşağıdaki özellikler göze çarpmaktadır:

• Mali tablolar geçici niteliktedir.
• Belli bir döneme ait gelir ve giderlerin karşılaştırılmasına odaklanmıştır.
• Mali tablolarda yer alan rakamlar salt ve mutlak doğru ve kesin değildir.
• Mali tablolar farklı tarihlerde farklı para değerleriyle olan işlemleri yansıtırlar.
• Mali tablolar bir firmanın mali durumuna etki yapan tüm etmenleri göstermezler.

Cari açık nedir? Türkiye’de cari açık neden oluştu? TIKLAYINIZ!

Finansal tabloların amaçları üç noktada toplanmaktadır. Bunlar;

• Yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada yararlı bilgiler sağlamak,
• Gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamak,
• Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlamak

Yukarıda belirtilen ana amaçlardan da anlaşılacağı üzere finansal tabloların amacı tüm tablo kullanıcılarına işletmenin varlık, kaynak durumu, nakit alkışı gibi konularda bilgi sunmaktır. Finansal tabloları kullananlar bu tablolardan işletme hakkında aşağıdaki bilgileri elde edeceklerdir.

Temel analiz nedir? Şirket analizi nasıl yapılır?

Ekonomik kararların alınmasında yardımcı olacak bilgiler,

•  İşletmenin kazanma gücünü öngörme, karşılaştırmak ve değerlendirmek için gerekli bilgiler,
• İşletmenin hedeflerine ulaşmada ve kaynaklarının etkin kullanılmasında yöneticilerin başarısını ölçmek için gerekli bilgiler,
• Devlet payı olan vergi tutarının belirlenmesini sağlayan bilgiler,
• Makro ekonomik kararlara yardımcı olarak istatistiksel bilgiler,
• İşletmenin denetlenmesine olanak sağlayacak bilgiler,
• Halka açılmalarda potansiyel yatırımcılara sunulacak bilgiler,
• İşletme yöneticilerinin ileriye dönük kararlar almasına olanak sağlayacak bilgiler

Mali Tablolara İlişkin Temel İlkeler

Mali tabloların hazırlanması sırasında esas alınacak temel ilkeler aşağıdadır:

• Mali tabloların; işletmelerin varlıkları, kaynakları, mali durumu ve kâr veya zararı hakkında, gerçeği ve doğruyu yansıtacak bir şekilde hazırlanması zorunludur.
• Mali tabloların açık ve anlaşılır olması için, bu tablolarda bulunması gereken bilgilerin tümünün yer alması şarttır.
• Mali tablolarda, bu tablolardan yararlananların kararlarını etkileyebilecek boyutta olan hesap kalemleri ayrı olarak gösterilir.
• Tablolarda yer alan hesap kalemlerini açık ve anlaşılır bir duruma getirmek için gerekli görülen bilgiler, mali tabloların dipnotlarında veya eklerinde verilir.
• Mali tablolar iki hesap dönemini karşılaştıracak şekilde düzenlenir. Mali tablolarda yer alan bilgilerin bir önceki dönem tablolarıyla tutarlı olarak verilmesi gerekir.
• Mali tablolara ek olarak düzenlenecek “Satışların Maliyeti Tablosu”, “Kâr Dağıtım Tablosu”, “Fon Akım Tablosu” ve “Nakit Akım Tablosu”nun, bu Tebliğdeki esaslara uygun olarak hazırlanması şarttır.
• Mali tablolarda yer alan hesap kalemlerine ilişkin herhangi bir açıklamanın bulunması durumunda, hesabın yanına dipnot numarası yazılarak açıklamaya yollama yapılır

Yatırımcı Nasıl Not Tutmalı? TIKLAYIN!

Temel analiz nedir? Şirket analizi nasıl yapılır?

Temel Finansal Tablolar

Muhasebe sistemi uygulama genel tebliğinde düzenlenmesi istenen ve işletmelerin hazırladıkları finansal tablolar şunlardır.

• Temel Finansal Tablolar
• Bilanço,
• Gelir Tablosu :
• Satışların Maliyeti Tablosu
• Diğer Finansal Tablolar
• Fon Akım Tablosu:
• Nakit Akım Tablosu,
• Kar Dağıtım Tablosu
• Özkaynaklar Değişim Tablosu:

Sayılan finansal tablolardan bilanço, gelir tablosu ve satışların maliyeti tablosu temel finansal tablolardır. Bu tabloların dışında finansal tablolar ise her yıl maliye bakanlığınca belirlenen şartları taşıyan işletmelerce düzenlenir.

Korku endeksi (VIX) nedir? TIKLAYIN!

TEMEL ANALİZ DE YARDIMCI DEĞERLER

Bu kalemler işletmenin bilanço ya da gelir tablosu analizine direkt olarak değil de dolaylı olarak katılırlar, genellikle kullanılacak diğer oranların formüllerinde değişken olarak yer alan değerlerdir.

Net İşletme Sermayesi – NIS / Net Working Capital – NWC

= Dönen Varlıklar –- K.V.Borçlar

Birim : Değer

Şirketlerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için gerekli olan brüt işletme sermayesinin (dönen varlıklar ve kısa süreli yükümlülüklerini karşılamakta kullanabilecek iktisadi değerler) kısa vadeli borçlarını aşan kısmına net işletme sermayesi denir.

Net işletme sermayesi tutarının büyüklüğü, şirketlerin faaliyetleri süresince tam kapasitede karlı ve verimli şekilde çalışabilmesi, üretimini devam ettirebilmesi, iş hacmini arttırabilmesi, yükümlülüklerini karşılayamama riskinin azalması açısından önem taşır.

Dönemler itibariyle net işletme sermayesindeki değişimler, şirketlerin faaliyetleri sonucu nakit yaratma potansiyelini gözlemleme olanağı sağlar.

Likit (Hızlı) Aktifler – LA / Liquid Assets – LA

= Dönen Varlıklar – Stoklar – Diğer Dönen Varlıklar

Birim : Değer

Şirketlerin ihtiyaç anında en hızlı ve kolay yoldan, ederinden fazla değer kaybına uğramadan nakite dönüştürebilecekleri aktiflerine likit (hızlı) aktifler denir. Likit aktifler tutarının büyüklüğü, faaliyetlerini icra ettikleri sürede şirketlerin borçlarını ve ihtiyaçlarını kolay karşılayabilmesi açısından önem taşır. Şirketlerin olağan dışı durumlarla karşılaştığında, gösterecekleri tepkinin derecesini gösterir.

Dönemler itibariyle likit aktiflerdeki değişimler, şirketlerin faaliyetleri sonucu nakit yaratma potansiyelini gözlemleme olanağı sağlar.

Devamlı Sermaye – DS / Long Term Sources – LTS

= Uzun Vadeli Borçlar + Öz Sermaye

Birim : Değer

Borsada ucuz hisseler nasıl bulunur? TIKLAYINIZ!

Şirketlerin uzun vadeli kaynaklarının toplamını göstermekte olan devamlı sermaye, şirketlerin varlıklarını fonlamada kullandığı kaynakların niteliklerini ve bu varlıkları fonlama gücünü (riskini) göstermektedir.

Devamlı sermayenin yüksek oluşu ve zamanla artması şirketlerin kısa vadede bir kaynak bulma zorluğu içerisine girmeyeceğini düşündürmekle birlikte ülkemizdeki uzun süreli fon teminindeki zorluklar, devamlı sermayenin şirketlerin pasiflerinde yeterince yer tutmamasına neden olmaktadır.

Faiz ve Vergi Öncesi Kar – FVOK / Earnings Before Interest and Taxes – EBIT

= Dönem Karı + Finansman Giderleri

Birim : Değer

Şirketlerin karlarından finansman giderleri ve vergiler indirilmeden bulunan tutar; “Faiz ve Vergi Öncesi Kar” olarak adlandırılmaktadır. Şirketlerin faiz ve vergi yükümlülükleri öncesi kar tutarları, şirketlerin toplam faaliyetlerinden ne kadar kar ettiğini görmemizi sağlar.

Hisse Başı Defter Değeri – HBDD / Book Value per Share – BVS

= Öz Sermaye / Ödenmiş Sermaye

Birim : Değer

Defter değeri, şirket ortaklarının şirketten hak olarak talep ettikleri Öz sermayenin ortakların sahip oldukları beher hisse senedi başına miktarını göstermektedir. Defter değeri, ellerinde nominal 1 YTL ’lik bir hisse senedi bulunan ortakların, beher hisse senedi için şirketlere ne kadarlık fon tedarik etmiş olduklarını göstermektedir. Bu değer bir şirketin fiyatlamasında karşılaşılacak taban fiyat olarak değerlendirilir.

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.